metiran beşar werde serokî esaqîfeyi ebrîşeyi kldan le kenîseyi mar yusf, bo gullan: ms'ud barizanî wek bawkêke bo hemuwan û lew bawkayetîyeşda zor serkewtuwe

metiran beşar werde serokî esaqîfeyi ebrşiyeyi kldan le kenîseyi mar yusf le şarî hewlêr, yekêke le kesayetîye ayînîye diyarekanî ayînî krîstiyanî û, leser astî nawxo û nêwdewlletî kesayetîyekî diyar û nasirawe, bo qsekrdin leser giyanî lêbûrdeyî û pêkewe jiyan le herêmî kurdistan û, krdineweyi sinûrekanî kurdistan be ruwî awarekanî mûsll û enbar û tkrît lekatî şerrî dijî da'ş, herweha serdanî em dwayiyeyi qedasetî papa bo 'êraq û herêmî kurdistan, em dîmane taybeteman legell metiran beşar werde encam daw, bem core wellamî prsiyarekanî gullan-î dayewe.

 

* sereta demanewêt bzanîn têrrwanînî ḧeziretî mesîḧ bo pêkewejiyan û lêbûrdeyî çone?

- babetî pêkewejiyan binaẍekeyi leser yektir qbûllkrdine, yektirqbûllkrdinîş, ke dellêyin qbûllkrdinî beranber, wata min na, be watayi ciyawaz le min, le ruwî temen û regez û reng û îtin û ayînza û ayîn û qena'etewe, hemû emane wate kesanî dîke, ke ciyawazn, qbûllkrdinî yektirîş corêke le çake, wata mirov degate ew qonaẍey, ke yekem şit xoyi qbûll dekat, herweha qbûllî ewe dekat ke birrwayi waye ke ew xudayeyi le ême mezntir û betwanatire û xullqênerî êmeye, êmeyi qbûlle, kewate çon ême yektir qbûll nekeyin? sebaret be mesîḧîyetîş ew pêkewejiyane lewewe dest pê dekat (kar bo xellk biken wek eweyi êwe detanewêt ke xellk botanî bikat), emeyan hengawêkî erênîye, yekem şitî ew boçûne erênîye eweye ke to çon detewêt xellk be erênî mamellew hellsukewtt legellda bikat, toş awa bike, dwatir degate ciyawazî, degate qonaẍî milmilanê, ême hemîşe dellêyin (xoşewîstîyi xuda, xoşewîstîyi nzîk, xoşewîstîyi ẍerîb, yan bêgane), eme le serdemî konda hebuwe, xoşewîstîyi nzîk wata kurrî 'eşîret û xêzan û ayîn û ayînza, xoşewîstîyi ẍerîb, yan bêgane ewîş wata pêwîstî beweye ke yekêk pşitiywanîyi lê bikat, layi yessû' xoşewîstîyi dujminanîş heye, ke dellêt: dujminantan xoş bwêt û destxoşî le buẍzênerantan biken, emeyan qonaẍêkî dîkeye, kewate le mesîḧîyetda qonaẍî pêkewejiyan le hellwêstî erênîyewe dest pê dekat, le serdemî konda ewe hebuwe ke dellêt: (karêk bo xellk meken, eweyi êwe natanewêt ke xellk botanî bikat), wata şitêk ke xellk botanî nekat, êwe meyken, bellam ewe peywendîyi nîye, teniya eweye ke yekêk le yekêkî dîke dûr bikewêtewe, peywendî beweweye ke to rayellekanî peywendît legell beranber drust dekeyt, ke çon detewêt beranbert qbûllt bikat, toş qbûllî dekeyt û, çon hellsukewtt legellda dekat, toş bem şêweye be, boye yessû' gutûyetî: kar bo xellk bike, ca eger kar geyşite ḧalletêkî milmilanê û dujminayetî, ewa mirov debê nwêjî bo bikat, carî wa heye boçûnî berjewendî wa dekat kesêk bibête dujmin, lew songeyewe pêkewejiyan le mesîḧîyetda le hellwêstî erênîyewe dest pê dekat, ta degate eweyi le qeyranî milmilanêyda xoşewîstî hebêt û destxoşîş le buẍzênerantan biken.

* le her komellgeyekda frerrengî û îtinî û ayînî û neteweyî heye, ke zor car degorrêt bo diyardeyi pêkewe nejiyan û tundrrewî, bellam le herêmî kurdistanda, debînîn em ciyawazî û freyiye buwe be hêzêk û ruwî geşî herêm pîşanî cîhan dedat, xwêndinewetan bo em babete le herêmî kurdistan çîye?

- yekem şit arasteyi pallpşitî û handan û billawkrdineweyi kultûrî lêbûrdin û pêkewe jiyan, le rastîda bew watayeye ke to jiyant dewêt, çunike eger ew rêçkeye negrîte ber, wata pêşbînîyi milmilanê û şerr dekeyt, ke emeş hêzt leber debirrêt û karesat û ziyan û mallwêranîyi bedwawe dêt, le jiyanî mirovayetîda emaneman zor diywe, ew komellgeyaneyi le şerru milmilanêdan, lenaw deçn, boye eger to jiyant dewêt, pêwîste be dwayi rêgekanî jiyanda bigerrêyt, rêgekanî jiyanîş le rêyi pêkewejiyanewe debêt, ew rûbere cugrafîyeyi ke pêyi dellên kurdistan, kewtuwete nawerrastî rojhellatî nawerrast, nazanîn nî'mete, yan bellaye, çunike nawçeyekî fre ayînî û ayînzayî û îtinî û komellayetîye, be daxewe ew freyiye le mêjûda laperreyi nerênîyi hebuwe, bitewê, yan netewê karîgerîyi debêt, çunike eger kurdistan werbigirît, debînît dewrupşitî hemuwî dujmine, dezanîn ke 'êraq gorrepanî yeklakrdineweyi milmilanêyekane, çi le ruwî îqlîmîyewe bêt, yan nêwdewlletî, eweyi le mûsll rû dedat, karîgerîyi bo ser ême heye, pêşwazîkrdin le sê miliyon aware, raste milmilanêman bo xoman nehênawe, bellam bargranîye, debê her bergeyi bigirît, bitewêt, yan na, milmilanêyi nawçeke ruwî tê krduwîn, tenanet le ruwî abûrî û komellayetî û jêrxanîşewe karîgerîyi krduwete serman, renge heye meẍrûr bêt, çunike 1200 kîlometir sinûrt legell da'ş heye, debê hendê fîkr lebîr bikeyt, boye handanî keltûrî pêkewe jiyan erkêkî gewreye û asan nîye, yekem şit le berhellstîkrdin û berewrrûbûneweyi perrgîrrî dest pê dekat, duwem karkrdin leser berinamegelêk bo roşnbîrkrdin û hoşiyarî, sêyem rîswakrdinî hellbestinî drowdelese, çunike eweyi pêyi dellêyin qaremananî perrgîr û tundutîjî hemîşe le hellbijardinî têkstda mîzaciyan heye, katê dêyine ser rastîye giringekeş eweyi pêyi dellêyin ayînekanî yektaperstî, perrgîrî û dijî yekbûne, çunike perrgîrîyi ayînî betaybetî le îslam û mesîḧîyet û yehudîyetda, rodeçête dijî cewherî ew ayînane, ew ayînane yektaperstin, birrwaman be yek xuda heye, wata to le perrgîrî dêyt hêzêk dijî xuda berizdekeytewe, eweyi pêyi degutirêt şeytan, yan îbilîs, yan her nawêkî lê denêyt, wek billêyt ew hêzane şerr legell xwada deken, deyanewêt xellk bo xoyan rabikêşn, lêreda dûlayenî derdekewêt nek yektaperstî, bendekanî xuda hen û bendekanî îbilîsîş hen, kurranî rûnakî û kurranî tarîkî, kurranî xêrxwazî û kurranî şerrangêzî, kewate to le yektaperstî lat da, keyi îbilîsîş hêzêk buwe beranber xuda? eme estemew nabêt, boye pêwîste hoşiyarî hebêt, ew hengawane pêyan dellêyin xoparêzî, wek nexoşêk waye ke pêwîstî be çawdêrîkrdin hebêt, dwatir berinamegelêkî dîke dên ke arasteyi erênîyan heye, wek kongre û dîdar û serdanî beranber, handan le ruwî komellayetîyewe pesinde, bo nmûne hemû dab û nerîte komellayetîyekanî xoşî û naxoşî karubarî miroyîn û debê han bidrên, beşdarîkrdin le xoşî û naxoşîyekan le gerrekêk, yan nawçeyek, yan parêzgayek, xesllet û sîmayi cwan debexşn, eweş qurse bo kurdistan ke be hellçûnî siyasî û fîkrî û mezihebî û îtinî dewre drawe, bellam le heman katîşda stayşî ew hengawe serkewtuwane dekeyin, emeş katî pêwîste, nek leber eweyi le nawxo kêşeman heye, bellku ême be nawçegelêkî qeyranawî dewre drawîn, ew qeyrananeş yekem şit û dwaşit her qeyranî pêkewejiyanin.

* le deşitî neyinewa û enbar û kerkûk û sellaḧedidîn da'ş pelamarî zor nawçeyi da, xellkêkî zorî mesîḧî û êzîdî û musllman aware bûn û rûyan le herêmî kurdistan krd û, be sîngfrawanîyewe pêşwazî kran, rollî ḧkumetî herêmî kurdistan lem ruwewe çon helldesengênin?

- zor le dewlletan stayş û amajeyi başiyan bew layene krduwew zor rûne, le miyanî serdanekanî zor le serokanî ḧkumet û dewlletan û wezîran eme zor be erênî derkewt, katî qeyraneke ême lêre buwîn, 13 hezar û 200 xêzanman hebû legell êzîdî û xellkî dîke aware bûbûn, boye le miyanî serdanî ew berprse nêwdewlletîyane dûpatkrdinewe û didanpêdanan bû bo emeyi ke ruwîda lew boçûne erênîye, eme yek, dwatir ke dêyte ser kenîse debînît ke şeş kardînall ke nzîk le encumenî rawêjkarîyi papan, amadeyi serdan û beserkrdineweke bûn, hemû asanikarî û harîkarîyan bo dabînikra, ta bigene zaxo û dhok û serdanî xêwetgakanî awarekan biken, le heman katda ḧkumet zor şitî bo asan krdîn, bo nmûne zor le kenîsekan û komelleyi kenîsekan wîstiyan hawkarî pêşkeş biken, boye têperrandinî bîrokratîyet û zor şitî dîke proseyi pêşwazî û lexogirtinî bo asan krdîn, boye ême wek kenîse buwîne beşêk le çareser, hewllmandawe nebîne bargranîyek leser bargranîyi dîke, sê miliyon û 400 hezar aware kem nîye le ke awareyi dîkeşî hate ser le enbar û mûsll û sellaḧedidîn, emane hemûyan le berprsiyarêtîyi ḧkumetda bûn, dabînikrdinî qutabixane û şwênî nîşitecêbûn û aw û xorak û dabînikrdinî krê, le rastîda ew hawkarîyeyi kra le nêwan êmew ḧkumet, hokar bû bo sûkkrdinî barî şanî ḧkumet, eger hengaw û asanikarîyekanî kurdistan nebûnaye, heşit hezar xêzan neyandetwanî bigerrênewe gundekanî deşitî neyinewa, çunike le seretada nzîkeyi şeş hezar xêzan koçiyan krd bo dereweyi wllat, ême kardekeyin bo asanikarî û sûkkrdinî meyinetîyekan, nallêyin labrdinyan, emeş lepênaw gerranewe, supas bo xuda be hoyi ew karaneyi encam dran le hewlêr û dhok û slêmanî û zaxo, heşit hezar xêzan twaniyan bigerrênewew êstaş xellkî no gundî deşitî neyinewa gerrawnetewe.

* prsiyareke sebaret be qedasetî papaye û serdanekeyi bo kurdistan, bellam eweyi giringe eweye ke hokarî ewe çî bû bo encamdanî nwêjî qudidas, hewlêrî hellbijard?

- le berinamekanî serdanî papa bo wllatan, hemîşe qudidas wêstgeyi kotayî û giringe, ême qudidas be cewherî jiyan naw debeyin layi mesîḧ û, giringtirîn rûdawe, bo ême ke beşêkîn le dananî berinameke, min sûr bûm ke qudidaseke le hewlêr berrêwebiçêt, çend rastîyek heye, yekem asayşî komellayetî û pêşwazîkrdinî germî komellgeyi kurdistanî be hemuwanewe bigire le berprsanewe ta hemû takekanî em komellgeye, ke pêyan gut (bexêr bên), eweyi hanî dam, ewe bû ke hemîşe qudidas le katdrayiye dekrêt, ke hemîşe sentere, bellam min gutm na, biçûke û debêt frawantir bêt, ta bibête derfetêk hemû layek bîbînin û pêyi aşna bin, çunike eweyi girinike le pêkewejiyan eweye ta beranber binasît û fîkrî dîket nebêt, hendê kes heye nazanêt ême le kenîse çî dekeyin, renge boçûnî helle hebêt leser qudidas, ta bzanin qudidas nwêjew emeye ke deybînît, hendê car degutira renge lenaw kenîse sema hebêt, çunike nazanin û agadar nîn, pşit be qse û qsellokî dro debestin, bo ewe bû ta be çawî xoyan bibînin ke eme nwêje û şitêk nîye pêçewaneyi perstin û rêzgirtin bêt, eme be beranber dellêt ewane mesîḧîn, katêkîş layenî mîdiya û rageyandin werdegrît, ziyatir le (382) kenall rûdaweke le hewlêrewe degwaznewe, wata to hewlêr dexeyte ser nexşeyi cîhan, çunike papa rû le her kwêyek bikat rageyandinîş rû lewê dekat, bînîman le serdanekeyi em dwayiyem bo emirîka hemûyan zanîyan hewlêr le kwêye, serdanî papa bo ewê bû, paşan debînin ke 'êraq prriyetî le qeyran û tîror û tundutîjî, bellam qudidas le hewlêr kra, eweş giring bû, eme fre rehend bû.

* boçûnî cenabitan çîye lehember ew siyaseteyi ke serok ms'ud barizanî peyrrewî dekat le kurdistan le ruwî pêkewejiyan û lêbûrdeyiyewe?

- be kurtî dellêm: ms'ud barizanî xoyi wek bawkêke bo hemuwan, lew bawkayetîyeşda zor serkewtû bû, be taybetîş ke le êstada ziyatir xoyi bo bedwadaçûnî karubarî sercem komellgeyi kurdistanî terxan krduwe, mall û diywanî krawen, emeş erkêkî giringe, ke gwê bigirêt û bedwadaçûn bikeyt, renge le rabrdûda erkî serokayetî naçarî krdbêt ke leser yek hêll bêt, bellam êsta na, ew bawke û, lemeşda wek bawk serkewtû bû, boye legell bûnî serkrdayetî û serokayetî pêwîstî beweye ke bawk bêt.

* dwa peyivtan çîye, yan ew prsiyareyi ke lêtan nekrabêt?

- supas û pêzanînêkî zor, hemîşe dellêyin ew hengaw û pênasane zor giringn, çunike pêkewejiyan behêz deken.

 

 

metiran beşar werde le çend dêrrêkda

beşar metî werde le 15î ḧuzeyranî 1969 le beẍda ledayk buwe.

le xulî sallî 1981çuwete peymangeyi şem'un sefayi kenhutî petirîrkîyi kldanî, lewê û le sallî 1987destî be xwêndinî felsefe û lahut krduwe û, kolêcî babilî ḧebr bo felsefe û lahut le sallanî 1991 -1993 tewawkrduwe.

le 8î ayarî 1993 leser destî se'îd elzkr petirîrk mar rofaylî yekem bîdawîd le katdrayiyeyi kldanîyi qdîs yusf le beẍda be kahîn nawnrawe.

le salê 1994, le xurineyi resuleyin wek yarîdeder karî krduwe, herweha wek yarîdederî berrêweberî peymangeyi kehnutî(beşî mindallan) û le sallî 1995 le beẍda wek çawdêrî xurineyi ḧîkmeyi îlahî karî krduwe.

le abî 1995 çûte rîz rehbeneyi fadî eqdes û ruwî le komarî êrlendayi başûr krduwe, bo tewawkrdinî qonaẍî seretayî rehbanî, nzurî asanî le sallî 1997 be dest hênawew nzurî hemîşeyîş le 15î eylûlî 2001.

le sallî 1997 peywendî be zanikoyi lovanî kasolîkî krduwe le belcîkaw, le sallî 1999birrwanameyi masterî le lahutî rewşit wergrtuwe û nawnîşanî twêjînewekeşî (tundutîjîyi ayînî û lêkewtekanî rewşit) buwe.

le sallî 1999 gerrawetewe 'êraq û destî krduwe be wanegutineweyi lahutî edebîyi binerretî û xwêndinî komellayetîyi kenîse le kolêcî babil û peymangayi roşnbîrkrdinî mesîḧî, ke ta êstaş berdewame, herweha buwete berrêweberî senterî roşnbîrî le kolêcekew le sallî 2001ـewe wek emîndarî gşitî kolîceke damezirawe.

le ḧuzeyranî sallî 2001 ta abî 2006, lelayen rehbanekeyewe dawayi lê krawe wek çawdêrî kenîseyi mar îliya elḧîrî le beẍda dest bekar bibêt, lewê û le sallî 2005 qutabixaneyi seretayî xêwetî 'ezirayi damezirand.

le 14î kanûnî yekemî sallî 2006, petiryarkîyeyi kldanîyi babil raysparduwe bo serperşitîkrdinî kargêrrîyi peymangeyi şem'un sefayi kehnutî petiryarkî le 'enikawew berrêweberî peymangake le elûlî 2007.

serperşitîyi drustkrdinî dêrî resuleyin mar edî û mar marî le 'enikawe(hewlêr- 'êraq) krduwe, ke brîtîye le baregayi hawîneyi petiryarkî û baregayi peymangayi kehnutî petiryarkî, herweha serperşitîyi drustkrdinî bînayeyi senterî qdîs yusf re'ewî le naḧyeyi elquş (neyinewa- 'êraq) krduwe.

berheme çapkrawekanî:

1. ktêbî amojgarî sallî2007

2. ktêbî: westanêk legell xudamanda sallî2008

3. ktêbî: rewşit bangewaze, binemakanî rewşitî mesîḧîyet sallî2008