• Saturday, 05 October 2024
logo

Aydin Me'rûf wezîrî karubarî pêkhatekan le ḧkumetî herêmî kurdistan bo gullan: serok barizanî weku xemxor û merce'î gelî kurdistan giringîyekî zorî be pêkewejiyanî nêwan pêkhate û ayîn û ayînzakan dawe

Gulan Media January 31, 2023 Dîmane
Aydin Me'rûf wezîrî karubarî pêkhatekan le ḧkumetî herêmî kurdistan bo gullan: serok barizanî weku xemxor û merce'î gelî kurdistan giringîyekî zorî be pêkewejiyanî nêwan pêkhate û ayîn û ayînzakan dawe


Aydin Me'rûf wezîrî karubarî pêkhatekan le ḧkumetî herêmî kurdistan bo gullan: serok barizanî weku xemxor û merce'î gelî kurdistan giringîyekî zorî be pêkewejiyanî nêwan pêkhate û ayîn û ayînzakan dawe

 

yekêk le sîma cwanekanî herêmî kurdistan prsî pêkewejiyanî nêwan pêkhatekane, ke nek teniya leser astî 'êraq û nawçeke, bellku le ruwî cîhanîyşewe kurdistan be mekoyi pêkewejiyanî nêwan ayîn û ayînza û pêkhatekan dadenrêt. em prse û çend prsêkî dîkeyi peywendîdar bûne tewerî serekîyi dîdarî govarî gollan legell aydin me'rûf wezîrî karubarî pêkhatekan le ḧkumetî herêmî kurdistan.

 

 

* yekêk le cwanîyekanî herêmî kurdistan ke buwete cêgayi şanazîyi hemû netewe û ayîne ciyawazekanî kurdistan, ew pêkewejiyaneye ke êsta le kurdistan heye, hemû cîhanîş be çawî rêzewe seyrî em lêburdeyî û pêkewejiyaneyi nêwan netewe û ayîne ciyawazekanî kurdistan deken, aya êwe wek neteweyi turkman çon seyrî em pêkewejiyaneyi herêmî kurdistan deken?

- kurdistan be herêmî pêkewejiyanî ayînî û neteweyî nasirawe, lêre hemuwan be ciyawazîyi pêkhatekanewe be aşitîyane û bê grft pêkewe dejîn, ḧkumetî herêmî kurdistanîş pallpşitî em keltûre cwaneyi pêkewejiyaneye û, kar bo ptewkrdin û behêzkrdinî dekat, be radideyek roj le dwayi roj hengawî başitir û ziyatir bo desteberî mafî netewe û ayîn û ayînza ciyawazekan denrêt, emeş zor giringe bo pallpşitîkrdinî pêkewejiyanêkî lêburdeyî û aşitîyane û mafî mirov û bercestekrdin û berewpêşeweçûnî binemakanî dîmukrasîyet le herêmî kurdistanda.

neteweyi kurd û turkman dû neteweyi zor le yek nzîkin û xizimayetî û dostayetîyan legell yektirda heye û xwêniyan têkellî yek buwe, pêkewejiyanî pêkhate neteweyî û ayînî û ayînzakan le rabrduwewe le herêmî kurdistan hebuwe û mêjûyekî qûllî heye, debêt be hemuwan parêzgarî lê bikeyin. eger laperrekanî mêjû hellbideyinewe, debînîn keltûrî yektirqbûllkrdin hebuwe û hokar û fakterî serekîyi ew pêkewejiyane, aşitî û tebayî nêwan pêkhatekanî kurdistan buwe, lem rwangeyewe pêwîste ziyatir giringî be behêzkrdinî peywendîyi nêwan pêkhate ayînî û ayînzakan bidrêt, taweku pêkewejiyaneke le ruwî siyasî û dîpomasî û perwerde û keltûrewe behêztir bibêt. hebûnî wezaretêkî taybetîş lem kabîneyeda bo karubarî pêkhatekan ke bo yekemcare le herêmî kurdistan û 'êraqda dademezirêt, be gorranikarîyekî berçaw û gewre dadenrêt, bo berewpêşeweçûnî pêkewejiyan le herêmî kurdistanda, ew berrêweberayetîyaneyi ke le wezaretî ewqaf û karubarî ayînî bo ayîn û ayînzakan le herêmî kurdistan heye, yekêke lew hengawe krdeyiyaneyi ke ḧkumetî herêmî kurdistan û serkrdayetîyi siyasî, betaybet cenabî serok barizanî ke merce'î gelî kurdistane, giringî be pêkewejiyanî nêwan pêkhate û ayînî û ayînzakan le kurdistan deden.

* stiratîjiyetî kabîneyi noyemî ḧkumetî herêmî kurdistan drêjepêdan û pşitgîrkrdinî tewawî ew pêkewejiyaneye, her le maweyi kabîneyi noyem papayi vatîkan serdanî hewlêrî krd û rûdawêkî gewreş bû leser astî cîhan, aya stiratîjiyetî kabîneyi noyem bo ziyatir qûllkrdineweyi giyanî brayetî û pêkewejiyan le kurdistan çîye?

- wek le pêşitirîş amajem pê da, lem kabîneyeda çendîn damezirawe ke taybete be karubarî pêkhatekan damezirawn, emeş ewe degeyenêt ke pallpşitîyekî gewre û tewaw bo pêkewejiyan le nêwan pêkhatekanî herêmda heye, hemû layek betaybet ême wek neteweyi turkman û kld û aşûr û siryanî û hemû pêkhatekanî dîke û ayîn û ayînzakan, debînîn le kabîneyi noyemda kar dekrêt bo pşitgîrî û ziyatir bedîhatinî mafekanman, debêt ewe le bîr nekeyin ke hêzî pêşmerge be bê ciyawazî bergrî le xak û hemû netewe û ayînzakanî nek teniya herêmî kurdistan, bellku le 'êraqîşî krd û mêjû şahîde ke hêzî pêşmerge be raberayetî û serperşitîyi rastewxoyi cenabî serok barizanî şngalî le destî tîrorîstanî da'ş rizgar krd, lew pênaweşda jmareyekî zor şehîd û brîndarman bexşî, lelayekî dîkewe lew xul û kabîneyeda cge le damudezgakanî ḧkumet, beşdarîyekî baş û berçawî pêkhatekan le perleman heye, le wane berrêz xatû muna qhweçî wek neteweyi turkman skrtêrî perlemane û le encumenî wezîran û çendîn cumgeyi ew kabîneyeda beşdarî karayi hemû pêkhate û ayîn û ayînzakan heye, herweha lem dwayiyane be fermanî rêzdar msirur barizanî serokî ḧkumetî herêmî kurdistan birriyar drawe ke ekadîmiyayi neteweyi turkman û ekadîmiyayi kld û aşûrî le herêmî kurdistan betaybet le şarî hewlêr dabmezirêt, ke le ayindeyekî zor nzîkda ew damezirawe giringe ke giringîdane be keltûr û mêjû û zimanî pêkhatekanî herêmî kurdistan dademezirêt û destibekar debêt, ew rewşe baş û pallpşitî û giringîdaneyi bo pêkhate û ayîn û ayînzakan le herêmî kurdistan heye, be hîç şêweyek beşêkî biçûkîşî le 'êraq berçaw nakewêt.

* le proseyi nûsîneweyi destûrî kurdistan, serok barizanî cext leser ewe dekatewe ke pêwîste nwênerî netewe û ayîne ciyawazekan xoyan mafekanî xoyan le destûrî kurdistanda binûsinewe û be astêk bêt ke xoyan pêyi razî bin, aya êwe wek turkman detanewêt mafekantan le destûrî kurdistanda çon diyarî bikrêt?

- sereta ême be pêwîstî dezanîn herêmî kurdistan destûrêkî hebêt ke le êstada prroje destûrêkî heye û kar leser ew prroje destûre dekrêt, egerçî diyare dûbare layene siyasîyekan negîşitûnete yek bo tewawkrdinî nûsîneweyi prroje destûreke, ême dawaman krduwe lew kateyi ke lêjineyi nûsînewe û amadekrdinî destûreke dadenrêt, nwênerî pêkhatekan betaybet turkman û kld û aşûr û siryanî lenaw lîjinekeda beşdarbin, bo eweyi ême agadarî maf û îmtiyazekanî xoman bîn, ke le naw destûrekeda hebêt û cêgîr bikrêt. hemû kat le prroje giring û çarenûssazekanda çi le kurdistan û çi le 'êraq bûbêt, cenabî serok barizanî leser beşdarî û mafî hemû pêkhatekan pêdagrî krduwe, le nûsînewe û amadekrdinî destûrî herêmî kurdistanîşda serok barizanî wek xemxorî hemîşeyî û merce'î gelî kurdistan cext lewe dekatewe ke ême hemû pêkhatekan rastewxo beşdar bîn le nûsîneweyi prrojeyi destûrekeda û, eweyi ke maf û pêwîste bo pêkhatekan be bê kemukûrrî lelayen xomanewe diyarî û cêgîr bikrêt.

* le proseyi siyasîyi kurdistanda her le sallî 1992ـewe ta êsta, bo parastinî frerrengî sîstmî kota bo netewe û ayîne ciyawazekan danrawe û, jmareyi kursîyekanî kota 11 kursîye ke be seryanda dabeş krawn, le beranber em 11 kursîye 100 kursîyi dîke heye ke beser hêze kurdîyekanda dabeş krawn, prsiyar eweye boçî ke dête ser basî dûbare encamdaneweyi hellbijardin le kurdistan, hendêk le layene kurdîyekan dêne ser kursîyi kotakan û em prseyan krduwe be kêşe, aya le pênaw çarenûsî xotan wek pêkhate ciyawazekan û beşêkî serekîyi gelî kurdistan, sebaret be guşarî ew ḧzbe siyasîyane bo leber yekhellweşandinî kursîyi pêkhate ciyawazekan hellwêsttan çone?

- ew qsaneyi lew bare betaybet lelayen hendê layenî siyasî le herêmî kurdistan leser kursîyi kotakan dekrêt, ziyatir mebestiyan muzayedeyi siyasîye û hemû kat dawaman le layene siyasîyekan krduwe ke le gftugo û kêşekanda pêkhatekan nexene naw milmilanê û muzayedeyi siyasîyewe, çunike bûnî netewe û pêkhate û ayîn û ayînzakan zor lewe giringtir û gewretire, pêwîste hemû layek bergrî le pêkhatekan biken, çunike le sallî 1991ـewe taweku êsta, ewe 30 salle pêkhatekanî herêmî kurdistan beşdarin le prroseyi siyasîyi herêmî kurdistanda, ke be yasa rêk xirawe û ême be fermî dawaman krduwe û lêreş le govarî gullan cextî leser dekeyinewe, ke pênc kursî bo neteweyi turkman le perlemanî kurdistan zor keme, çunike bepêyi destûrî 'êraqî turkman sêyem neteweyi 'êraqe û le herêmî kurdistanîş neteweyi duweme, boye dawaman krduwe le pênc kursîyi kota bo turkman bikrête 10 kursî û bo pêkhate û ayîn û ayînzakanî dîkeş jmareyi kursîyi perlemanî ziyad bikrêt, ême hîç katêk le nêwan milmilanî layene siyasîyekanda layengr nîn, bellku ême demanewêt bibîne fakterêkî giring bo çareserkrdinî grftekan le nêwan layene siyasîyekan, betaybetî partî û yekêtî, çunike dû ḧzbî serekîn le herêmî kurdistan û tewawkarî yektirin le naw ḧkumetî herêmda.

* kursîyi kotayi netewe û ayîne ciyawazekanî kurdistan zorcar le naw perlemanda legell fraksiyonî partî dîmukratî hawhellwêstin, emeş wayi krduwe ke ḧzbekanî dîkeyi kurd bewe tawanbartan biken ke êwe partîn, prsiyar eweye boçî legell partî dîmukratî kurdistan hawhellwêstin? boçî legell fraksiyonî partî dîmukratî kurdistan le perlemanî kurdistanîş hawhellwêstin?

- lêreda cext lewe dekemewe ke wcûdî kotayi pêkhatekan le perlemanî kurdistan bo bo çend xallêk degerrêtewe

yekem: nwênerayetîyi rasteqîneyi netewekanî xoyan deken.

duwem: ême wek neteweyi turkman û wek layenî siyasî le kabîneyi noyemda hawpeymanîman legell partî dîmukratî kurdistan heye le pêkhênanî ḧkumetî herêmda, her wek ew rêkkewtin û hawpeymanîyeyi ke yekêtî û gorran legell partî heyane, êmeş wek turkman pabendîn bew hawpeymanîyeyi ke legell partî krdûmane, be dllinyayewe ême layengrî hîç layenêkî siyasî nîn û debêt hemûman, lewaneyi ke beşdarin le pêkhênanî kabîneyi noyem, pabend bîn be birriyarekan, bew birriyaraneşî ke le serokayetîyi encumenî wezîranewe derdeçêt, lelayekî dîkewe ême wek nwêneranî turkman le perlemanî kurdistan zorcar le çendîn babet legell layenî siyasîyi dîke yek rawboçûnman hebuwe û wek ewan serinc û têbînîman hebuwe, bellam le yasa û berjewendîye nîşitmanîyekanda hemûman pêwîste be yekewe kar bikeyin, ke le berjewendîyi hemû gelî herêmî kurdistane, herweha partî dîmukratî kurdistan le hemû cumge û damudezgakanî ḧkumet û le naw perlemanî kurdistanîşda ziyatir bergrî le dosîyeyi pêkhate û ayîn û ayînzakan dekat û, hemû kat beteng pêkewejiyane le kurdistan û le 'êraqîşda.

* heta êstaş partî dîmukratî kurdistan pşitgîrî lewe dekat ke hellbijardinî kurdistan yek bazneyî bêt û dabeş nekrêt, aya boçî giringe kursîyi kotakan le yek bazneda dengî pê bidrêt?

- em prsiyare zor giringe ke bo ême betaybet lew kat û sateda, wek turkman û pêkhatekan û ayîn û ayînzakan peywendîman be ciyawazîyi rawboçûnî ḧzbekanî wek partî û yekêtî û ewanî dîkewe nîye, bellam bo turkman û kld û aşûr û siryanî ke wek netewe le perleman beşdarîn, ewe dawaman krduwe, hellbijardinî perlemanî kurdistan yek bazneyî bêt, emeş hîç peywendîyi be rawboçûnî partî û yekêtî nîye, çunike ême barudoxêkî taybetmendman heye, le katêkda hellbijardin be yek bazneyî nebêt, ewe dengekanî ême perş û billaw debêt û dengekanman bzir debêt, dawa dekeyin pêkhatekan le dengdanî taybetda wek pêşitir nebêt, çunike zor desttêwerdanî têda krawe û dawaman krduwe ke nwênerî neteweyi turkman û kldan û aşûrî û siryanî le komîsiyonî ballayi hellbijardin hebêt, lêreda dawakarîn le hemû layene siyasîyekanî herêmî kurdistan, be partî û yekêtî û gorran û ḧzbekanî dîkeş, beweyi pallpşitî dawakarîyi ême bin, çunike le êstada turkman le parêzgayi hewlêr û kfrî heye û turkman le hellebice û raperrîn û dhok û zaḧo nîye û, krîstiyanîş le hewlêr û dhok heye le şar û şwênekanî dîke heşbêt zor kemin, boye pêdagrî leser hellbijardinî perlemanî kurdistan be yek bazneyî dekeyinewe, le katî pêdagrî leser çend bazneyîş, ewe ême wek neteweyi turkman dawa dekeyin le ciyatî pênc kursîyi perleman bikrête 10 kursî û endamêkîşman le encumenî parêzgayi slêmanî hebêt, cext leser eweş dekemewe her kar û birriyarêk le herêmî kurdistan, pêwîste be agadarî û rawêjkrdin bêt legell ême û nwêneranî hemû pêkhatekan bêt, le dereweyi eweda her birriyarêk bidrêt, ewe ême wek turkman û pêkhatekanî dîkeyi herêmî kurdistan qbûllî nakeyin.

Top