(فاتیمە ئەلعێراقییە) سەرباری دووری لە وڵاتەكەیە بەڵام بە وتار و شیعر و چیرۆكەكانی هەردەم لەگەڵ موعانات و ئێش و ئازارەكانی میللەتەكەی ژیاوە،(فاتیمە) رۆژنامەگەری بە ماڵی دووەمی خۆی دەزانێ و پێی وایە هەرگیز بێ رۆژنامە ناتوانێ هەڵبكا، خانمی(ئەلعێراقییە) لە وتارە رۆژنامەوانی و شیعرەكانی بەردەوام گوزارشتی لە ئاریشە و ئازارەكانی ژنان كردووە، چەندین توێژینەوە و وتاری لە بارەی تووندوتیژی دەرهەق بە ژنان و پرسی نامووس هەیە، هەفتەنامەی (گوڵان) بە پێویستی زانی ئەم گفتوگۆیەی لە بارەی مەسەلەی نامووس لای رۆژهەڵاتییەكان لەگەڵ سازبدا.
* مەسەلەی نامووس لە رۆژهەڵاتدا خاوەن پێناسەیەكی تەسكی یەك لایەنە، چوارچێوە گشتییەكەی بە رووە ئاكارییەكەی كەسایەتی ژنان بەستراوەتەوە، چۆن لەمە دەڕوانن؟
- لە كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكاندا زۆر شتی جوان و سەرنج راكێش هەیە لە هەمان كاتدا كردار و شتی نابەجێ و دوور لە لۆژیكیش تێبینی دەكرێ، پتەوی خێزان و تووندو تۆڵی پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكان یەك لەو شتە جوانانەیە كە ئێمە شانازی پێوە دەكەین و رۆژئاواش ئیرەیمان پێدەبات، تووندوتۆڵی پەیوەندییەكان وایكردووە بە هاو لایەنە مەعنەوییەكە بە زیندوویی بمێنێتەوە و تاك هەست بە نامۆیی و فەراغی رۆحی نەكات، هاوكات وەك ئاماژەم پێدا شتی نالۆژیكیش هەیە كە هەر كەسێك بیەوێت لێیان لابدات یان هەوڵی راست كردنەوەیان بدات دەبێ باجێكی قورس ببەخشێ، نامووس یەك لەو مەسەلانەیە كە پێگە و بایەخێكی رادەبەدەری لای رۆژهەڵاتییەكان هەیە، مەسەلەیەكە رۆژهەڵاتییەكان ناتوانن موساوەمەی لەسەر بكەن، بێگومان هەر مەسەلەیەك دوور لە عەقڵ و مەنتیق تەنیا بە چاوی سۆزەوە هەڵبەسنگێندرێ رەوایی و راستی لە دەست دەدات، بەداخەوە لای كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكان شەڕەف هەڵسەنگاندنێكی زانستیانە و مەنتیقی بۆ نەكراوە، هەر كەسێك، هەر خێزان و بنەماڵەیەك بە پشتبەستن بە پاشخانێكی خێڵەكەی كەڵەكەبوو سزای مەرگ و فەلاقەكردن بەسەر ژنی زیناكار دەسەپێنێ (كە زۆر جار تەنیا لەسەر ئەساس و پڕوپاگەندە و قسە و قسەڵۆكە).
بەپێی شیكردنەوەی من پابەندبوونی تاك و بنەماڵە بە سیستەمی خێڵەكی فاكتەری یەكەمە كە مەسەلەی نامووس لە رۆژهەڵاتدا ئەو شێوە مامەڵەیەی لەگەڵ بكرێ.
* وەك ئاشكرایە چەمكی نامووس لەوە فراوانترە تەنیا لە لایەنی ئەخڵاقی ئافرەتان كورت بكرێتەوە، لە رووی زانستییەوە كۆمەڵە مانا و مەدلولێكی فراوان دەبەخشێ، وەك (راستگۆیی و دەستپاكی و رێزگرتن و ... تاد) كەچی لای ئێمە شەڕەفی خێڵ و تەواوی بنەماڵە بە نامووسی ژنان بەستراوەتەوە، بەڕای ئێوە ئایین تا چەند دەست و كاریگەری، لە داچەقاندنی ئەو شێوە هزر و مامەڵەكردنە هەیە؟
-سایكۆلۆژییەتی پیاوی رۆژهەڵاتی وا گۆشكراوە، هەردەم هەموو كردار و رەفتارەكانی راست و تەواون و دوورن لە هەڵە، ئەوەی هەڵە دەكات تەنیا ژنانن، یان گەر پیاو هەڵەیەكیش بكات، ئەوا هۆكارەكەی ئافرەتە، سستەمی خێڵەكی لە رێگەی بە پیرۆزكردنی مەسەلەی نامووس زۆربەی عەیب و خراپی و شورەییەكانی دەشارێتەوە، زینا و دزی و بەڕەڵایی خۆی لە ناولینگی ژنان حەشارداوە لە كاتێكدا هەر پیاو ناشیرنكاری وێنەی ژنانە، چەند ناشیرن و ناڕەوایە هەموو خراپی و نەهامەتی و شورییەكان بەناولینگی ژنان گرێ بدرێت لە كاتێكدا تاوانەكانی نامووس بەشی هەرە زۆری لە ئەستۆی پیاوانە.
هەڵوێستی ئایینەكان لە هەمبەر ئەو پرسە ئاشكرایە، لە پێش هەمووشیانەوە ئایینی ئیسلام، ئیسلام هیچ كاتێك جیاكاری لە نێوان ژن و پیاودا نەكردووە، هەر یەكەیان بەشێك لە تاوانیان لە كرداری زیناكردندا دەكەوێتە ئەستۆو هاوبەشن لە سزاداندا، سزایان وەك یەكە، ئیسلام نەیگوتووە، تاوانكار ئازاد بكەن و قوربانیش سزا بدەن.
ئایینی ئیسلام، راستگۆیی و رێزگرتن و بەجێهێنانی ئەمانەت و پاراستنی نهێنی و رەوشت ... تاد. بە تێكەڵەی نامووس دادەنێ.
* بە لەبەرچاوگرتنی پێشكەوتنە ئابووری و رۆشنبیری و كۆمەڵایەتییەكان، بەڕای تۆ تا چەند پێویستیمان بە شرۆڤە و پێناسەیەكی نوێی چەمكی نامووس هەیە؟ گەر وایە، ئێوە چ پێناسەیەك پێشنیار دەكەن؟
- سەرەتا لەگەڵ دەستپێكی تەوژمی گلۆبالیزم هیوا و بۆچوونەكان وابوون كە گۆڕانكارییەكان ئاسەواری ئیجابیان لەسەر تاك و كۆمەڵگەی رۆژهەڵات دەبێ و دەكرێ خۆمان لە بەشێكی زۆری خراپی و عاداتە دوا كەوتووەكان رزگار بكەین و ئایدیۆلۆژیا و بیری نوێ كۆمەڵ بەرەو پێش ببەین، بەڵام بەداخەوە كاریگەرییە ئیجابییەكان بەو خێراییە نەبوون كە چاوەڕوان دەكران، بەڵكە گلۆبالیزم و تەكنەلۆژیای نوێ ئاریشە و نەهامەتی نوێی بۆ ژنانی رۆژهەڵات هێنا، بێگومان ئەمەش لە هۆشیاری و بێ ئاگایی تاكی رۆژهەڵاتییەوە سەرچاوە دەگرێ، بە هەرحاڵ بەبۆچوونی من ئێمە نەك ئێستا بەڵكو دەمێكە پێویستیان بە پێناسەكی نوێیە كە رێز بە ئافرەت ببەخشێ، وابكات خۆی سەردار و خاوەنی خۆی بێ، پێناسەیەك زوڵمی رابردووی لەسەر هەڵبگرێ و پێگەی راستەقینەی كۆمەڵایەتی بۆ بگەڕێنێتەوە، گەر توانیمان، رێگەیە بە ژنان بدەین خۆیان رۆشنبیر بكەن و راو قسەی خۆیان هەبێ و قۆناخەكانی خوێندن تەواو بكەن ئەوكات مەسەلەی نامووس بەو شێوە تووندەی ئێستا قوڕسایی نامێنێ و دەبێتە شتێكی بەدیهی، چونكە ئەمانە دەسەڵاتی خێڵ تەسك دەكەنەوە و هێزی لاواز دەكەن، ئەوكات شەڕەفی من دەبێتە شەڕەفی تۆ و بە پێچەوانەوەش.
بە پشت بەستن بە هەموو ئەو بۆچوونانە دەڵێم، شەڕەف لای من شەڕەفی وشە، و مەبدەئ و ویژدانە.
* گەر بێیتە سەر كۆمەڵگەی كوردی كە بە بەشێك لە كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكان هەژمار دەكرێ، دەبینین سەرباری پاشخانە خێڵەكی و كۆمەڵایەتییەكان، تاكی كوردی وا بەستەبوون بە خاك و پارێزگاریكردن لە نیشتمانی بە بەشێك لەشەڕەف دادەنێ، ئێوە چ تێبینیەكتان هەیە؟
- پێموایە پیاوی كوردی هیچی لە پیاوی عەرەبی كەمتر نییە لەو جۆرە مەسەلانە، كلتووری كۆمەڵایەتی و ئایینی ئەو نەتەوە هاوسێیانە زۆر لێك چوو و كاریگەرە بە یەكتری، كۆمەڵگەی كوردی پارێزگاری كردن لە نامووس بە خاڵێكی چەسپاو و گرنگ هەژمار دەكات، وەك بیستوومە لای كوردانیش تاوانەكانی كڕینەوەی نامووس بڵاوە، بەڵام جوان و سەرنجڕاكێشە كە پارێزگاریكردن لە خاك لای تاكی كوردی بۆتە بەشێك لە شەڕەف.
* ئەو ئاسەوارە خراپانە چین كە دیاردەی كڕینەوەی و نامووس لەسەر كۆمەڵگە بە گشتی و ژنان بەتایبەتی جێدەهێڵێ؟
- خراپییەكانی زۆرن، ژنان لە سێگۆشەیەكی تەسك گەمارۆ دەدات، وادەكات كۆمەڵگە لەو دیوی مێژووەو بێ ئاگا لە ژیانی مەدەنیانە و پێشكەوتوو بژیەت، ئەمە سەرباری خراپییە سۆسیۆلۆژی و سایكۆلۆژییەكەی ئەو مەسەلەیە.
* كەواتە چارەسەر و ئالییەتی كردنەوەی گرێ كۆرەكە چۆن دەستنیشان دەكەن؟
- پێویستە سێ رێگە چارە بگرینەبەر"
یەكەم: كردنەوەی خول و پەیمانگای تایبەت بە هۆشیار كردنەوەی ئافرەتان و دەرهێنانیان لە دیوارەكانی ماڵ و كاركردن لەسەر كەسایەتی ئەو ئافرەتانەی بوونەتە قوربانی.

دووەم: ئەنجامدانی هەڵمەتێكی هۆشیاری فراوان لە رێگەی میدیاوە كە دەروون و عەقڵی پیاوان بكاتە مەبەست.

سێهەم: هەموواركردنی یاساكان و داڕشتنی یاسای نوێ و سزادانی پیاوانی تاوانكار لە هەر پلە و پایەیەك دابن.