+مەبەستمان لە هۆی تایبەتی تەڵاق لێرەدا ئەوەیە كە هەندێكجار ئافرەت بەبێ خواستی خۆی دەكەوێتە دۆخێكەوە كە لە دواڕۆژدا رەنگە ببێتە مایەی نەهامەتی و دەرد و بەڵا بۆی و زۆرجاریش رووبەڕووی تەڵاقدانی كردۆتەوە. جائافرەت لەكاتی ژیانی هاوسەریدا هەوڵدەدات پابەندبێت بەمەسەلە زۆر تایبەت و هەستیارەكانی ژیانی خێزانی نێوان خۆی و مێردەكەی، بەڵام لەبەرامبەردا لەوانەیە پیاو وانەبێت..بۆ نموونە ئافرەت هەبووە دایكی زیاتر لەمنداڵێك بووە، بەڵام دووچاری رووداوی وەك سووتان بۆتەوە و لەشولاری كە پێش رووداوی سووتانەكە زۆر جوان و رێك و لووس بووە، كەچی دواتر شێواو بریناوی بووە، یان بەهۆی نەشتەرگەرییەوە دیسان جەستەی چرچ ولۆچی تێكەوتووە و شێواوە كە ئەمەش هیچ گوناهێكی ئەوی تێدانییە، لەسەر ئەمە دووچاری تەڵاق و دەركردن یان لە باشترین حاڵەتیشدا فەرامۆش كردن.. با لەمیانی ئەم ریپۆرتاژەدا ئەم پرسە بەسەر بكەینەوە..
(نوخشە سەعید) كە ژنێكی كەڵەگەتی زێدە جوان بوو، لەراڕەوی بەردەم هۆڵێكی دادگادا كاغەزێكی لولدراوی بەدەستەوە گرتبوو چاوەڕێی ئەوەبوو بریكارە پارێزەرەكەی بێت و بچنە دادبینییەكەیان، دوای ئەوەی وەك فزوڵیەتێكی رۆژنامەنووسیانە لێی نزیكبووینەوە، دوای هەندێ قسە و باسی ئاسایی، گفتوگۆمان لەگەڵی دامەزراند، دەركەت ئەوڕۆژە دواڕۆژی دادبینییەكەیەتی و بەیەكجارەكی لە مێردەكەی جیادەبێتەوە.هۆی جیابوونەوەكەشی وەكو بەخۆی پێی وتین كە سكی دووەمی بووە منداڵبونەكەی لێی وەزەحمەت كەوتووە و پزیشك پێی وتووە دەبێ نەشتەرگەری بۆ بكرێت، دەنا بەسەر منداڵبوونەوە دەمرێت، ئەویش ناچاری نەشتەرگەری بووە. با لێگەڕێین بەخۆی باسەكەی خۆیمان بۆ باس بكات (نوخشە) بەمجۆرە قسەی كرد و وتی: تا منداڵی دووەمم بوو دووجاران نەشتەرگەری كرام. لەهەردوو جاریشدا سكم هەڵدڕا و نەشتەرگەری گەورە كرام. پاش نەشتەرگەری دیمەنی سكم تەواو شل وشێوا، وایلێهات مێردەكەم سەرجێی لەگەڵ تەرك كردم و دەیوت بێزم لێت دەبێتەوە. پاشان كەوتە بیانوو گرتن و سەری زمانی و بنی زمانی ئەوە بوو دەیوت ژن دێنم، ئاخیرییەكەی كردییە راستی و بەدزی ژنێكی تری هێنا، منیش كە ئەوەم زانی وتم پەیمان بێت لەمكارەت خۆش نەبم، پارێزەرم بۆ خۆم گرت، ئەویش پێی وتم كە دەتوانم شكاتی لێبكەم هەم حەقی خۆمی لێوەرگرم و هەمیش بەگرتنی بدەم، ئەویش كە بەمەی زانی و تێگەیشت كە تووشی كێشە و گرتن دەبێت ئامادەیی خۆی نیشاندا بۆ هەموو جۆرە رێككەوتنێك هەر بەو مەرجەی شكاتی لێنەكەم و بەهەرحاڵ لەسەر ئامۆژگاری پارێزەرەكەم بڕیارمدا بەچەند مەرجێكی وەك ناو ماڵ و خانووەكە و منداڵەكانیشم و بژێوی مانگانەی خۆم و منداڵەكانم دەست بەرداری بم. ئەو ئەوەندە خۆپەرست و خۆپەسند بوو ئۆباڵی شێوانی سكمی خستبووە ئەستۆی خۆم..
(بنار موحسین)ی تەمەنی بیست و چوار ساڵە تەنیا یەك ساڵ لای پیاوەكەی مایەوە و تەڵاقی دا، هۆی تەڵاقدانەكەشی ئەوە بووە گوایە (بنار) حاڵەتی ساردی سێكسی هەبووە، ئەو بەخۆی دەڵێ: لەمنداڵییەوە خەتەنە كرام، ئەمەش زۆر كاری تێكردم و لەژیانی هاوسەرێتیمدا كێشەی بۆ دروستكردم، تا دواجار من و هاوسەرەكەم لێكجیابووینەوە. لەراستیدا بیركردنەوەی پیاو لەم لایەنەوە زۆر جیاوازترە لەژن، زۆر شت بەهەند وەردەگرێت، لەوانەیە رۆژێك ژنەكە هەربیری لێنەكردبێتەوە، ژنیش جاری واهەیە لەبەرامبەر هەستەكانی پیاودا ساردی دەنوێنێت.
لەرووی یاساییەوە ئەو بەهایانەی پیاو وەك چەكێك بەكاری دەهێنێت بۆ جیابوونەوە لەژنەكەی بەهەند وەرناگیرێت، بەڵكو دەبێت بەڵگەدار و بڕوا پێكراو بن، هەروەك گۆنا حەمەسەعید مەردان-ی پارێزەر لەدادگای سلێمانی لەمبارەیەوە دەڵێت: ئەو كەیسانەی تایبەت بەجیابوونەوەی ژن و پیاو دێنە دادگا هۆكاری جیابوونەوەیان جیاوازە، هەرچەندە جاری وا هەیە لەسەرەتادا پێش ئەوەی بێنە دادگا پیاوەكە لەرووی شەرعەوە تەڵاقی داوە، بەڵام لەرووە یاساییەكەوە هەروا ئاسان نییە، بەڵكو دەبێت داواكەی پەسەند و بڕوا پێكراو بێت، ئەگەر پیاوێك بڵێت لەسەر مەسەلەی ساردی سێكسی لەژنەكەم جیا دەبمەوە لەبەرئەوەی پێشتر خەتەنەكراوە یاخود هەرشتێكی دیكە، لەبارەی جەستەی ژنەكەیەوە باس بكات، بەهەند وەرناگیرێت تا بەڵگەی تەواوی وەك راپۆرتی پزیشكی نەهێنێت و تیایدا ئاماژە بەوە نەكرێت كە ئەندامێكی جەستەی ئەو ژنە بەتایبەت لەرووی سێكسیەوە كێشەیەكی هەیە یاخود منداڵی نابێت، ئەگەرنا دادگا داواكەی قبوڵ ناكات و رەفزی دەكاتەوە. ئەگەرچی ئەو ژنە بەبێ خواستی خۆی و بەهۆی نەریتی كۆمەڵگەشەوە خەتەنە كرابێت یان تووشی نەخۆشیەك بووبێت و منداڵی نەبێت، یان جەستەی بۆنی بێت یان هەر هۆكارێكی دیكە فاكتەری جیابوونەوەی بێت.
(فریشتە عەزیز) یەكێكە لەو ئافرەتانەی زۆر راشكاوانە باس لەوە دەكات نەریتی كۆمەڵگە بۆتە هۆكاری جیابوونەوەی، لەبەرئەوەی خەتەنە كراوە و لەئێستادا تووشی ساردی سێكسی هاتووە، هەرچەندە خاوەنی دوو منداڵە، بەڵام نەیتوانیوە لەگەڵ مێردەكەیدا مومارەسی سێكسی بكات و مافی تەواوەتی بداتێ، جگەلەوەش خۆشی هیچ چێژێكی لێوەرنەگرتووە، لەئەنجامدا پیاوەكەی نیازی هێنانی ژنی دووەمی هەبووە، ئەمیش بڕیاریداوە كە جیابێتەوە لەمێردەكەی، بۆیە لەبەردەم دادگا دەڵێت ناگونجێین.
هەروەك پارێزەر (گۆنا حەمەسەعید) دەڵێت: لەم حاڵەتانەدا ئەگەر داوای جیابوونەوە بكەن و نەڵێن لەسەر ساردی سێكسییە دادگا داوای قسەیەكی باوەڕپێكراو دەكات، لەوكاتەدا ژنەكەش پشتڕاستی قسەی مێردەكەی بكات، ئەوا داواكەیان قبوڵ دەكرێت، چونكە هەردووكیان رازین بە جیابوونەوە، لەبەرئەوەی مەسەلەی گونجاندن و قەناعەت پێكردن لەتوانای كەسێكی دیكەدا نییە بتوانێت بیانگونجێنێت، لێرەدا مەسەلە راستەقینەكە دەشارنەوە.
كاریگەرییە سایكۆلۆژییەكانی ئەمجۆرە تەڵاقە لەسەر ژن
لایەنی دەروونی ژنی تەڵاقدراو بەبێ خواستی خۆی لەوپەڕی نائارامی و بێزاریدایە، بەتایبەت بۆ مەسەلەیەك كە هیچ خواست و دەسەڵاتێكی خۆی تێیدا نەبووبێت. بۆ شیكردنەوەی حاڵەتە دەروونییەكان: دەروونناس (نیاز شوكری) باس لەدەرەنجامە دەرونییە خراپەكانی دەكات كە چەند كاریگەری نێگەتیڤ لەسەر ئاستی بیركردنەوە و توانای جەستەی ئەو ژنە دادەنێت، ئەگەر بەخواستی ژن بێت، پێدەچێت ئەو حاڵاتانە تەندروست نەبن، بەڵام دوور لەخواستی خۆی لەناخەوە تووشی داڕووخانی دەروونی دەبێت، دەبینین زۆرێك لەو ژنانە پەنا بۆ خۆكوشتن دەبەن یان ئاگر لەجەستەیان بەردەدەن، كۆمەڵگەی ئێمەش ئەوەندە رۆشنبیریی نییە كە ژن و پیاو رابێنێ راستەوخۆ قسەلەسەر ئەو مەسەلانە بكەن كە بوونەتە كێشەو لەدەسەڵاتی خۆیاندا نییە، هەموو گرفتێك نەخۆشی یان دەروونی بێت چارەسەری هەیە، بەڵام بەداخەوە لەم كۆمەڵگەیدا ئاوڕ لەو شتانە نادرێتەوە و راستەوخۆ داوای تەڵاق دەكرێت.
ئاستی رۆشنبیری و نزیكی لەنێوان هەردوو هاوسەر بەو مانایەی بتوانن گفتوگۆ بكەن و زیاتر لەیەكتر بگەن، كلیلی چارەسەركردنەكانە، بە پێچەوانەوە لەناو هاوسەرەكاندا كەموكوڕی یەكێكیان دەبێتە خاڵێك بۆ لێكجیابوونەوە، بەبێ ئەوەی بزانرێت تا چەند ئەو كەسە بەخواستی خۆی بووە، لەهەموو حاڵەتێكدا قورسایی بۆ ئافرەتەكە دەبێت، بەڵام ئەگەر بە بوێرانە لەدادگا قسە لەسەر مافەكانی خۆی بكات، هەرگیز هاوسەرەكەی ناتوانێت پێشێیلی مافەكانی بكات.