ئیستغلالكردن مۆتەكەی بەردەوامی ئافرەتانە
March 28, 2011
کۆمەڵایەتی
* * *
ئا-بەهرە سدیق
زۆربەی ئەو كچانەی كە لەدامودەزگاكانی حكومەت كاردەكەن پێیانوایە كەبەرێوەبەران لەژێر فشاری ئەوەی فەسلیان دەكەن ئیستغلالیان دەكەن.
نازە خالید فەرمانبەر لەیەكێك لەدامودەزگا حكومیيەكان و تەمەنی 28ساڵە، دەڵێت «بۆ ماوەی چوارە ساڵە سكرتێرم، بەرێوەبەرەكەم زۆر «ئیستغلالم « دەكات . زۆرجار داوای لێكردوومە كە ماچم بكات، دەڵێت گەر ڕازی نەبی ئەوا فەسلت دەكەم یاخود لای خەڵك باست دەكەم، منیش لەبەر حەیای خوم ناچارم بەقسەی بكەم. زۆر هەوڵیشم داوە لەم دەزگایە بڕۆم بەڵام بەرێوەبەرەكەم ڕازی نابێت»
زۆر جار كچان لەبەر سۆزو عاتیفەیان زیاتر دەكەونە ژێر كاریگەری پیاوان
بەیار سەدیق تەمەنی 30 ساڵەو فەرمانبەرە لە وەزارەتێك دەڵێت» ئەو دیاردەیە هەیە، زۆرتریش لەبەر ئەوەی «كچان عاتيفی و سۆزدارترن و زوو دەكەونە ژێر كاریگەری»، بۆیە ئاسانتر لە بیاوان ئیستغلال دەكرێن
لەگەل ئەوەشدا لە كۆمەڕگای ئێمە ئێستا تا رادەیەك گۆڕانكاری هەیەو كچانیش وشیار و بە ئاگان و هێندە خێرا بڕیار لەسەر شتە چارەنووسسازەكان نادەن.
باسی ئەوە بكە كە زۆر جار كچانیش كوڕ ئیستغلال دەكەن، بەتایبەت لە ناوەندەكانی زانكۆ بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەكاریان دەهێنن. كچ هەیە تەنیا بۆ مادە ئیستغلالی كوڕ دەكات، یان بۆ سێكس و رابواردن.
بە پێچەوانەوەش كور هەیە بۆ ئەو شتانە كج ئیستغلال دەكات بەڵام بە زۆری ئەوەی لە كۆمەڵگا ئێمە هەیە كچ ئیستغلال دەكرێت، بەو پێیەی كۆمەڵگەیەكی نێرسالاریە هەمیشە دەستەڵاتی نێر زالتر بوو»
چالاكوانی ژنان پێیان وایە ئیستغلال كردن كەلتوورێكی كۆنەو لەسەردەمی بەعسەوە بۆ پیاوانی هەرێم ماوەتەوە
منیرە گۆران وەك چاڵاكوانێكی ژنان دەڵێت، ئەو مەسەلەیە بەداخەوە لەسەردەمی بەعسەوە بووە دواتریش بۆ دەسەڵاتدارانی ئێمە ماوەتەوە، كە دەسەڵاتدارانی هەرێم ئەوە تێدەپەرێنن، ئەمە لە حزبە سیاسيیەكانەوە هاتۆتە خوارێ و هەموو دامو دەزگاكانی گرتۆتەوە، ئەمە بەشێكە لەو گەندەڵيیەی كە خەڵك لە شەقامەكانی هەرێم داوای دەكات، ئێمە وەكو ژنان داوا دەكەین كە چیتر تحرش بە ژن نەمێنێ، ئەمە بۆتە هۆكاری ئەوەی كە ژن دووركەوێتەوە لە سیاسەت و لەدامودەزگاكانی خۆیان، لەبەر ئەوەی كەرامەتی ژنیان بەستۆتەوە بە تحرشی جنسیيەوە، لەبەر ئەوە بەداخەوە ژنان بەجۆرێك لەوڵاتی ئێمەدا تحرشیان پێدەكرێت، رەنگە لە زۆر وڵاتانی تردا وانەبێ، ئەمەش بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ پیاوسالاری كە لەكۆمەڵگەی ئێمەدا هەیە و بەشێكیشی بۆ ئەو كەلتوورە سەقەتە دەگەڕێتەوە كە لەسەردەمی بەعس ماوەتەوە، بەشێكیشی دەگەڕێتەوە بۆ دەسەڵاتی سیاسی لەم هەرێمەدا، دەیان كەیسی وا چۆتە بەردەم دادگا لەبەر ئەوەی دادگاسەربەخۆ نیيە و نەیتوانیوە بەشێوەیەكی عادیلانە و بەشێوەیەكی راستی مامەڵە لەگەڵ ئەم كەیسانە بكات، چونكە كاركردن لەسەر ئەم كەیسانە بەشێكە لەوەی كە كێشەی ژن لەكۆمەڵگەی ئێمەدا كەم دەكاتەوە، بەڵام بەداخەوە تا ئێستاش ئەم حاڵەتە بەردەوامە و من پێشبینی دەكەم رۆژ بەرۆژ لەزیادبوون دابێت، یەكێك لەو شتانەی كە لەكۆمەڵگەی ئێمەدا ژنی پێ بەستراوەتەوە مەسەلەی ئەخلاقە، بۆیە هەركاتێ كە لێپرسراوەكەی تحرشی پێدەكات یان دەریدەكات یان فسلی دەكات هەموو شتەكان دەبەستێتەوە بەو شتەوە و هەموو ژنان خەریكە تووشی حاڵەتێكی جنسی دەبن و لەهەموو دامودەزگاكان لەبەر ئەوەی یاساو دەسەڵات سەربەخۆ نيیە، ئەمە یەكێكە لە هۆكارەكان كەنەیتوانیوە ئەم كێشەیە چارەسەر بكات، پێشبینی ئەوەش دەكەم كە رێكخراوەكانی ژنان كەم تەرخەمن و چاڵاكانە كاریان لەسەر ئەم مەسەلەیە نەكردبێ، چونكە بەرای من لەماوەی ئەو بیست ساڵەدا ئەوان دەیان توانی هەرچۆنێك بێ كەمی بكەنەوە، بەتایبەتی نوێنەری ژن هەیە لەحكومەت، نوێنەری ژن هەیە لەپەرلەمان بەڵام خەم ساردی هەبووە، لەم حاڵەتەی ژنان بەداخەوە چونكە نەبووە، بەیەكێك لە خاڵەكانیان وەك پرۆژەیەك پێشكەشی پەرلەمانی بكات و بەڵام ژنانیش ئەوەندە گیرۆدە بوونە بەمەسەلە سیاسیيەكان ئەوا كێشەی خۆیان وەك ژن بیرچۆتەوە»
رۆژنامەنووسان دەڵێن»ئیستغلال كردن پەیوەندی بەبەهێزی كەسایەتی ئەو ئافرەتەوە هەیە كە تاچەند دەتوانێ بەرەنگاری پیاو ببێتەوە.
ئەڤین ئيبراهيم وەك رۆژنامەنووس و كۆمەڵناسێك گوتی: مەسەلەی تحرش لەهەموو شوێنێك هەیە، لەدام و دەزگای حكومی بێت یان لە رێكخراوەكان بێت لەو شوێنەوە دەست پێدەكات كاتێك ئافرەت بریار دەدات كە بچێتە دەرەوەو ئیش بكات، هەرچەند لەماڵەوەش ئەو شتە هەیە زۆر جار دەبیستین كە ئافرەت هەیە لەماڵەوەش تحرشی پێ كراوە، بەڵام رێژەی بەرزبوونەوەو نزم بوونەوەی لەسەر تواناكانی خودی ژنەكە رائەوەستێ، پەیوەندی بەتەمەن و جوانی و ئەو شتانەوە نیيە پەیوەندی بەتوانای كەسایەتی ئەو كەسەوە هەیە تا چ رادەیەك دەتوانێت خۆی بپارێزێت، بۆ نموونە كچێك هەیە كوڕێك بەبیانووی ئەوەی لەبوارێكدا یارمەتی دەدات، تحرشی پێدەكات ئەویش لێرەدا خۆی بێدەنگ دەكات، بەڵام ئەگەر خۆی بتوانێ كارەكەی بكات ئەوا منەتی بەكوڕەكە نابێت و تحروشەكەش قبوڵ ناكات، ئەگەر نا زۆر نموونەی لەوە خراپترمان هەیە، زۆر كەس هەیە حەوت جار زەوی وەرگرتووە، هەمانە سێ جار وەریگرتووە. ئەگەر ئافرەتێك خۆی بتوانێ هەموو شتەكانی خۆی بكات ئەوا پیاو ناتوانن كە ئیستغلالی بكات و نابێتە پاروویەكی ئاسان لە ژێر دەستیيانەوە، بەڵام ئافرەتان دەبێ خۆیان ئاستی رۆشنبیریان بەرز بكەنەوە و كچەكە بەهێزبێت و خۆی، خۆی دروست بكات، ئێمە یاساشمان هەیە بۆ ئەو بابەتە بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا لەهەموو شوێنێك داهەیە، بەداخەوە كچ لەكۆمەڵگەی ئێمەدا لەمنداڵیيەوە كە پەروەردە دەكرێت كەسایەتيیەكی پاشكۆی لاوازی بۆ دروست دەكرێت، هەردەم دەبێ بڵێ بەڵێ، بۆیە كەسایەتی لاوازی لێ دەردەچێ و ناتوانی بەرەنگاری پیاو ببێتەوە، راستە هەندێ جار سوودی مادی دەست دەكەوێت، بەڵام وتەیەكی بەرزی مەسیح هەیە كە دەڵێ (مرۆڤ چی دەست دەكەوێت ئەگەر هەموو دنیای لەدەست دا)بەداخەوە لێرەشەوە هەر ئافرەت مێشكی خۆی پێوەی خەریك بكات كە دەبێ، چۆن خۆی بەتوانا بكات و بەرەنگاری پیاو ببێتەوە»