نێچیرڤان بارزانی ، سەرکێشێ تیمەکا کوردستانی یا بهێز
August 16, 2019
وتار و بیروڕا
هەر تیم گرۆپەکێ پێتڤی ب سەرکێشەکێ لێزان و دووربین و شرۆڤەکارەکێ لایەنێ بەرامبەر هەیە ، بۆ بجهــ ئینانا پلان و بەرنامێ دارشتی بۆ گەهشتن ب ئارمانجا دەست نیشانکری ، تیمێن ناڤدارێن وەرزشی یێن جیهانێ کۆ خودان دەسکەفتێن مەزنن راستە ب هێزا یارکەران سەرکەفتنا تۆمار کەن ، لێ سەرکێش و پلان داڕێژەرێ یاریان فاکتەرێ سەرەکیێ وان سەرکەفتنا یە ، کۆ ڕاهێنەرە . هەر یاریزانەکێ وەرزشی ژی خەونا ب یاریکرنێ دگەل وان یانێن ناڤدر دبینیت داکۆ ببیتە پشکدارێ وان سەوەری و دەسکەفتان .
ئیدرەدانا وەڵاتی ژی مینا ئیدارا وەرزشی یە ، ژبۆی گەهشن ب ئارمانجێ و تۆمارکر دەسکەفت و سەروەریا پێتڤی ب ستراتیژیەکا دارشتی یا مۆکۆم و درێژخایەن هەیە و سەرکێشەکێ لێزان و کارا و وێرەک هەیە بۆ خۆڕگریێ بەرامبەر پیلان و هەڤرکیێن ەهێنە پێش و بجهــ ئینانا بەرنامە و پلانا خۆ لدووف وێ ستراتیژیەتا بۆ هاتیە دارشتن .
رێکا گەهشتنا گەلێ کورد ب ئارمانجێن نەتەوی و نشتیمانی و ئازادی و رزگاریێ ، مینا وێ تیما وەرزشی یە ئەوا هەمی قۆناغ بسەرکەفتیانە بڕی و گەهشتیە کۆپیتکێ و هەڤڕکری دگەل تیمێن کەڤن و ناڤدار و مەزن کری و بوویە خودان دەسکەفت و سەروەری .
ستراتیژیەتا بزاڤا رزگاریخوازیا گەلێ کورد بەری ۷۳ سالا ل ۱٦ تەباخا سالا ۱۹٤٦ لسەر دەستێ ڕێبەرێ کنیاتی و دیرۆکیێ گەلێ کورد مستەفا بارزانی هاتە دارشتن دەمێ پارتی دیموکراتی کوردستان دامەزراندی و بەرنامێ قۆناغ قۆناغ کرە پلان تا گەهشتینە ئەڤرۆ ، سەرەرای کەفتنا وێ بەرامبەرتیمێن زۆر لوێ مەنتر و بشیانتر ژلایێ ماددی و مەعنەوی لێ دهەمی یاریان دا ژ ئەنجامێ خۆڕاگریێ و گۆداریا سەرکێشێ تیمێ و بجهـ ئینانا ڕێنامایی یان لدیف پلان و ستراتیژیەتێ سەرکەفتنێن مەزن تۆمار کرینە .
ئەڤەژی ڤەدگەڕێتەڤە بۆ باوەریبخۆ هەبوونا پارتی ب ڕەوایا داخازی و ئارمانجا و مللەتێ خۆ و ڤەوژاندنا ڕێکا سەرکەفتنێ ب سیاسەتەکا گۆنجایی دگەل سەردەمی و دروست کرنا هەستا بەرپرسیاریێ و ڤیان وەڵاتی و نەتەوەی و سەرەدەریەکا دادوەرانە دناڤبەرا تاکێن جڤاکی کۆ یاریکەرێن تیمێ نە .
چیرۆکا نێچیرڤان بارزانی د ئیدارەدانا حکومەتا هەرێما کوردستانێ دا چ وەک جێگرێ سەرۆکێ حکومەتێ ل کابینا چارێ ل ۱۹۹٦ --- ۱۹۹۹ و ل 20 كانوونا دوێ ههتا 14ێ خزێرانا 2006 سهرۆكێ حكومهتێ بوول 7ێ ئایارا 2006 ههتا سالا 2009ێ سهرۆكێ حكومهتێ بوو ، پاشان پۆستێ سهرۆكێ حكومهتا ب ئێكهتیا نشتیمانیا كوردستانێ هاته دان ل شوباتا 2012 ههتا ههلبژارتنێن ئیلۆنا 2013 نیچیرڤان بارزانى سهرۆكێ حكومهتێ بوو
ل سالا 2013 ههتا وهرگرتنا پۆستێ سهرۆكێ ههڕێمێ ، كابینا ههشـتێ ب رێڤهدبر مینا چیرۆکا وێ تیما وەرزشی یە یا د ئاڵۆزترین کاودانێن دارایی و تازە پێگەهشتی ، بەرامبەر تیمێن پەهلەوان و ناڤدار و خودان ئەزمۆن پچیتە د بەهلەوانیێ دا و مەزنترین سەرکەفتن تۆمار بکەت و جیهانا وەرزشی حیبەتی بکەت .
هەرچەندە بۆ پڕانیا خەلکێ هەرما کوردستانێ نەخاسمە ئەوێن شارەزا د وارێن سیاسی و کارگێری دا ، نێچیرڤان بارزانی ستێرەکا گەش و بەرچاڤ بوو ، لێ بۆ جیهانێ و دەڤەرێ و هەڤرکێن پارتی ، پشتی راپرسیا سەرخۆبوونا کوردستانێ و روودانێن پشتی ۱٦ ئکتۆبەرێ روولێ نیچیرڤان بارزانی وەکی سیاسی و دبلۆماتکار و کارگێریەکێ بێ وێنەیێ کورد لسەر ئاستێ جیهانێ بەرچاڤ بوو ، دیار بۆ کۆ کەسایەتیەکێ خودان هەڵویست و بریارە ، ئەگەر ڤان چالاکی و بریار و سەرەدەریێن نێچیرڤان بارزانی سەرکێ نهۆ یێ هەرێما کوردستانێ لبیرا خۆ بینین بلیمەتی و خەمخۆریا وی بۆ کوردستانێ و خەلێ وێ دێ زێدەرتر دیار بیت .
نێچیرڤان بارزانى سهرۆك وهزیرێ وى دهمى یێ ههرێما كوردستانێ پشكدارى ریفراندۆما سهرخوهبوونا كوردستانێ بو ل 25/9/2017 پشتى دهنگێ خوه داى، راگههاند، ئهڤرۆ رۆژهكا دیرۆكی یه بۆ گهلێ كوردستانێ و مهدڤێت ب ئاشتیانه بگههینه ئارمانجێن خوه
ئەڤە پەیامەکا روون و ئاشکرایا ئاشتیخوازانەیە و داکۆکیکرنە ل بدەستڤەئینانا ماڤ و ئرمانجێن خەلکێ کوردستانێ .
د روودانێن شازدێ ئكتۆبهرێ دا 168 هزار كهس ل دهڤهرێ كهركووكێ و دۆزخورماتو ئاوارهى ههولێر و سلێمانیێ بوون و حکۆمەتا بسەرۆکەتیا د کاودانێن دژوارێن ئابووری و جڤاکی دا ب باشترین شێوە پێشوازی لێ کر و ڤەحەواندن .
ل 28/9/2017 حكومهتا ههرێما كوردستانێ د كومبوونهكێ دا ههموو بریارێن پهرلهمانێ ئیراقێ بۆ سزادانا گهلێ كوردستانێ رهتكرن ، ئەڤەژی هەلویستەکێ کوردانە و وێرەکانە و بەڕەڤنیەکا مەزنە ل خەلکێ کوردستانێ و دەسکەفتێن مە یێن نەتەوی و نشتیمانی و نیشانێ باوەری بخۆ هەبۆنێ و پلانێن خۆ یێن ئێک لدووف ئێکە ( A.B.C ) یە ئەوێن بۆ هەر ئەگەر و پێشهاتەکێ دانای .
ل 25ى ئكتۆبهرا سالا 2017 حكومهتا ههرێما كوردستانێ 3 بریار دهرخستن
1-راوهستاندنا ب ئێكجارى ههموو تهقهكرن و ئۆپهراسیۆنێن سهربازى ل ههرێما كوردستانێ
2-سركرنا ئهنجامێن رێفراندۆمێ ئهوا ل كوردستانا ئیراقێ هاتینه كرن .
3- دهستپێكرنا گوتوبێژێن ڤهكرى دناڤبهرا حكومهتا ههرێما كوردستانێ و حكومهتا فیدرالى ل سهر بنهمایێ دهستورێ ئیراقێ .
ئەڤەژی سێ خال و بابەتێن گرنگن بوون بۆ وی دەمی نەخاسمە سڕکرنا ئەنجامێن ڕیفراندۆمێ ، چونکێ وێ دەمی حکومەتا عیراقێ و دژبەرێن ریفراندۆمێ هەرێما کوردستانێ ب حکومەت و سەرکردەڤە لاواز ددیتن و گڤاشتن لسەر دکرن بۆ هەڵوەشندنا ئێکجاریا ئەنجمێن ڕاپرسیێ ، داکۆ ل داهاتی ژی دا هەرێم مفای ل ئەنجامێن وێ وەرنەگریت و بۆ جیهانێ دیار بکەن کۆ هەرێمێ گاڤەکا خەلەت هاڤێتی یە و دانپێدان بڤێ خەلەتیێ کریە ، لڤێ ڤێ بریارێ هیڤی و پیلانێن وان هەڵوەشاندن و پێگەهێ هەرێمێ لاواز نەکر .
خالا سیێ ژی دیسان رژدبوون لسەر پاراستنا مافێن خەلکێ کوردستانێ دیار دکەت ، چونی دەستوورێ عیراقێ ، ڕێگریێ لڤی ماڤێ خەلکێ کوردستانێ ناگریت .ل 21/11/2017 نێچیرڤان بارزانى و شاندهكا حكومهتێ ل گهل پتریا ئالیێن سیاسیێن كوردستانێ كۆمبوون ، نیشانێ درۆستکرنا کۆدنگیێ یە دناڤپبەرا لایەنێن سیاسی و سازانێ یە ، نەخاسمە لسەر پرسێن چارەنڤیس ساز و باوەریا سەرۆک نێچیرڤان بارزانی یە ب دیموکراسیێ و دیالۆگێ .ل 27/11/2017 نێچیرڤان داخوازكر ههموو رێكارێن بهغدایێ دژى كوردستانێ و خهلكێ وێ ژلایێ بهغدایێ ڤه بهێنه ههلوهشاندن ، ڕەنگە وی دەمی خەلکەکی باوەر نەکربیت ئەڤ داخوازیا نێچیرڤان بارزانی سەربگریت ، لێ پشتی دەمەکێ کێم حکومەتا عیراقێ نەچار بۆ ئەو بریار و ڕێکار هەڵوەشاندن ، وەک گەمارۆیێن ئابووری و سیاسی و ئاسمانی تا گەهشتە زڤراندنا بۆدجە و مۆچێ هەرێمێ ، ئەڤەژی نیشانێ بجهـ هاتنا وان سێ بریارا یە ئەوێن مە بەری نهۆ دیارکری .پێشوازیکرنا نێچیرڤان بارزانێ ژلایێ ژلایێ سەرۆک کۆمارێ فرەنسا ل کۆچکا ئەلیزێ ل 2/12/2017 و ئالۆزیێن ناڤبهرا ههولێر و بهغدایێ د كۆمبوونهكێ دا گوتوبێژكرن ، کاریگەریەکا زۆر لسەر حکومەتا عیراقێ هەبۆ بۆ دەسپێکرنەڤا دانۆستاندنێن راستەوخۆ دگەل هرێمێ دیسان لسەر بنەمایێ دەستووری ، ئەڤەژی دەسکەفتەکێ مەزن بۆ نێچیرڤان بارزانی بۆ گەلێ کورد بدەستڤەئینا ، چونکی حکومەتا عیراقێ دڤیا لدووف ئەمرولواقع دانۆستاندنا بکەت و ب حەز و بەرژەوەندێن خۆ مەرچان لسەر هەرێمێ بسەپینیت ، لێ دبلۆماسیا سەرۆک نێچیرڤان بارزانی خونێن وان هەڵوەشاندن .دیسان چەندێن چالاکیێن سیاسی یێن نێچیرڤان بارزان ، سەرۆک وی دەمی یێ حکومەتا هەرێمێ بوونە ئەگەرێ پاراستنا کوردستانێ و زڵبوون بسەر وان روودان و بوویەران وەک ، پەیوەندین تەلەفوونیا دناڤبەرا جەنابێ وی و تێرێزا مەی سەرۆک وەزیرا بریتانیا ل 12/12/2017 کۆ تێرێزایێ پشتهڤانیا خوه مافێن رهوایێن گهلێ كوردستانێ نیشاندا ، کۆمبوونا نێچیرڤان بارزانى ل گهل ئهنگێلا مێركل راوێژكارێ ئهلمانیا ل 18/12/2017 ناڤهاتیێ راگههاند ئهو چاڤدێریا رهوشا ناڤبهرا ههولێر و بهغدایێ دكهنل 27/12/2017 نامهیهكا سهرۆك وهزیرێن ئیتالیا گههشته نێچیرڤان بارزانى ل 16/1/2018 رێكس تێلهرسن وهزیرێ دهرڤهیێ وى دهمى یێ ئهمركا پهیوهندیهكا تلهفونى ل گهل نێچیرڤان بارزانى ئهنجامدا و جهخت ل دهستپێكرنا دیالۆگا دناڤبهرا ههولێر و بهغدایێ كر . ئەڤ هەمی گاڤێن نێچیرڤان بارزانی بۆنە گڤاشتن لسەر حەیدەر بۆ جارا ئێکێ پشتی ڕاپرسێ ئێکەم جار برەنگەکێ فەرمی ل 24/1/2018 دگەل نێچیرڤان بارزانى ل داڤۆسێ كۆمببیت .پشتى ڤان ههموو گهۆرینه ل ههرێما كوردستانێ ل سهر دهمێ كابینهیێن ئێك ل دووڤ ئكێن نێچیرڤانی هاتنیه كرن و سهركهفتنا لیستا پارتیا دیموكراتا كوردستانێ ل ههلبرژاتنێن پهرلهمانێ كوردستانێ 45 كورسیان، پارتى ل 3/12/2018ێ نێچیرڤان بارزانى جێگرێ سهرۆكێ حزبا خوه بۆ پۆستێ سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ كاندید كر و نها سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ یه . ئەڤە نیشان و فاکتەرن کۆ پارتی باوەریەکا مۆکۆم ب نێچیرڤان بارزانی هەیە و ئایێندەکێ گەشتر لسەر دەستێ وی لپێشیا کوردستانێ یە .