لێدانی هەولێر بە مووشەكی بالیستیكی لەلایەن كۆماری ئیسلامیی ئێرانەوەی بە بیانووی بێ بنەما و دوور لە عورف و یاسای نێودەوڵەتی، زەنگێكی ترسناك بوو بۆ سەرجەم كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ڕایچەڵەكاندن و لە هەژانێكی گەورەی عێراق و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئاگاداری كردنەوە، بە هەمان شیوە مووشەكبارانكردنی دامەزراوەكانی ئارامكۆ لە شاری «جدە»ی عەرەبستانی سعودیە جارێكی دیكە ئەو هەژانەی بە شێوەیەكی ترسناك زیندوو كردەوە و ناوچەكەی خستە ناو ناسەقامگیرییەكی ئاڵۆزەوە.

پەكخستنی دانیشتنی ڕۆژی شەممەی ڕابردوو (26ی ئاداری 2022) لەژێر ناوی «سێیەكی پەكخەر»، ئەمیشیان ئاماژەیەكی دیكەیە بۆ لەبەریەكهەڵوەشانی زیاتری پرۆسەی سیاسی لە عێراق و كەوتنە ناو بۆشاییەكی دەسەڵات و دەستوورییەوە و، ئەو لایەنە سیاسییانەشی لەپشت ئەم پەكخستنەوە بوون، هەموویان ئاشكرا و ناسراون و هەمووكات وەك پرۆكسی ئێران لە ناو عێراقدا سیاسەتیان كردووە و ئاراستەی پرۆسەی سیاسیشیان بەرەو جۆرێك لە سیستمی «ویلایەتی فەقی» بردووە و، ئامانجیانە كە عێراق بكەنە كۆمارێكی ئیسلامی بە هاوشێوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران.

پێشتر لە چوارچێوەی ئەو سیستمەی كە پێیان دەگوت «سیستمی سیاسیی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست» و لەلایەن ئەمریكاوە سەركردایەتی دەكرا، دەوڵەتانی ناوچەكە بە عێراقیشەوە پشتیان بە ڕۆڵ و پێگەی ئەمریكا دەبەست بۆ ئەوەی دەوڵەتداریی خۆیان بكەن، بەڵام لە دوای خۆپیشاندانەكانی وڵاتانی عەرەبی لە 2011وە، ئەمریكا وردە وردە پاشەكشەی لە ڕۆڵی خۆی كرد و نفووزی لە ناوچەكە كەم بووە و، پاشاگەردانی و ناسەقامگیری تەواوی وڵاتانی عەرەبی لە ئۆقیانووسەوە بۆ كەنداو گرتەوە، لە ناو ئەم بۆشاییەی كە ئەمریكا لە ناوچەكەدا بە جێی هێشتبوو، چەند هێزی گەورەی ئیقلیمی هەوڵیان دا، ئەو بۆشاییە پڕبكەنەوە كە بریتی بوون لە «ئێران و توركیا و ئیسرائیل»، ئەوجا لەگەڵ ئەوەی عەرەبستانی سعودی هەوڵی دا وەك هێزیكی گەورەی ئیقلیمی ئەویش بەشێك لەو بۆشاییە پڕ بكاتەوە، بەڵام لە پێكهێنانی هاوپەیمانییەكی عەرەبی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی مەترسیی حوسییەكانی یەمەن سەركەوتوو نەبوو، هەر بۆیە دەوڵەتانی دیكەی عەرەبی بەشێكیان بە ئاشكرا و لە چوارچێوەی ڕێككەوتنی «ئیبراهیم» بوونە هاوپەیمانی ئیسرائیل و بەشێكی دیكەشیان بە عەرەبستانی سعودیشەوە ئەو هەنگاوەیان هەڵگرتووە لەگەڵ ئەوەی تا ئیستا بێدەنگییان هەڵبژاردووە و ئاشكرایان نەكردووە. توركیاش وەك دەوڵەتێكی گەورەی دیكەی ئیقلیمی لە ڕوانگەی دووبارە زیندووكردنەوەی ئیمپراتۆریەتی عوسمانییەوە، ئەویش هەوڵێكی زۆری داوە كە پشتگیریی تەیارە ئیسلامییەكان بكات و ڕۆڵێكی كاریگەر لە تەواوی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ڕاڤە بكات، هەر لە سووریا و پشتگیریكردنی حەماس و تا دەگاتە لیبیا، دەستتێوەردانی بەردەوامی هەیە و، ئەویش بە هەمان نیاز و ئامانجی ئەوەی جێگە پێی خۆی لەو بۆشاییەدا جێگیر بكات، كە ئەمریكا لە ناوچەكەدا جێی هێشتووە.

لە ناو ئەم ژینگە ئاڵۆزەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، ئێرانیش بە ناوی بەرگریكردن لە ئیسلامی شیعەوە دەستتێوەردانی لە هەموو ئەو دەوڵەتانە كردووە كە ڕێژەیەك لە دانیشتووانەكەی شیعەن، دەستتێوەردانەكانیشی لە هەموو ئەو دەوڵەتانەی وەك «عێراق و سووریا و لوبنان و یەمەن و.. هتد» جۆرێك لە ئاژاوە و پاشاگەردانیی سیاسی دروست كردووە، كە زەحمەتە هیچكام لەو دەوڵەتانە جارێكی دیكە بتوانن وەك دەوڵەتێكی هاوچەرخ بگەڕێنەوە باری ئاسایی و خۆشگوزەرانی بۆ هاووڵاتیانیان دابین بكەن.