حوسێن یەزدانپەنا سەرۆكی پارتی ئازادیی كوردستان: ژنان لە هەرێمی كوردستان زۆر كەم كەڵكیان لەو ماف و ئازادییە یاساییانە وەرگرتووە كە بۆیان دانراوە

حوسێن یەزدانپەنا سەرۆكی پارتی ئازادیی كوردستان:  ژنان لە هەرێمی كوردستان زۆر كەم كەڵكیان لەو ماف و ئازادییە یاساییانە وەرگرتووە كە بۆیان دانراوە

 

 

دەسەڵات و بەرهەڵستكاران لە هەر بەشێكی كوردستاندا ڕوانگەی تایبەت بە خۆیان بۆ پرسی ئافرەت و ماف و پێگە و پایەیان هەیە. بەڵام ئایا لە ژینگەی سیاسیدا ئافرەتی كورد توانیویەتی ئەسپی خۆی تاو بدات؟ ئافرەت چ سەنگێكی لە پلە و پایەی سیاسی و سەربازیدا هەیە؟ ئایا ئافرەتانی پێشمەرگە تا چەند شكۆیان ڕاگیراوە و تا چ ئاستێك توانیویانە بۆ دەستەبەری خواستەكانی خۆیان و گەلەكەیان تێبكۆشن؟ ئەمانە و چەندین پرسیاری هاوشێوە ناوەرۆكی دیدارێكی گۆڤاری گوڵان بوون، كە ئاراستەی حوسێن یەزدانپەنا سەرۆكی پارتی ئازادیی كوردستان (PAK) كرا و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی دایەوە.

 

گوڵان: كۆمەڵایەتی

 

* كە باسی ئافرەتان دەكرێت، زیاتر باس لە پێشێلكردنی مافەكانیان و چەوسانەوەیان لەناو كۆمەڵگە دەكرێت، بەڵام زۆر جاریش دەبینین ئافرەتانی پێشمەرگە هاوشانی برا پێشمەرگەكانیان قارەمانانە لە شەڕەكان بەشدارن، ئایا ئەو ژینگە سیاسییە كامەیە كە ئافرەت دەكاتە قارەمان؟ ئەو ژینگە سیاسییەش كامەیە كە ئافرەت دەكاتە كۆیلە و بندەست؟

-  مرۆڤ و پێوەندییە كۆمەڵایەتییەكانی بابەتێكی چەقبەستوو و بێ جووڵە نین كە هەمیشە لە یەك بارودۆخدا بمێننەوە. بەڵكو هەم مرۆڤ وەك خۆی بەردەوام لە گۆڕاندایە و هەم پێوەندییە كۆمەڵایەتییەكانی. چەوساندنەوەی ژن هەیە و ئەوە شتێكی حاشاهەڵنەگرە، بەڵام لە هێندێك كۆمەڵگەی وەك كوردستاندا، ڕۆژگارانێكیش هەبوون كە ژن تێیدا سەروەر و سەرداری خۆی و خێزان بووە. تەنانەت سەركردەی گۆڕەپانی جەنگ بووە. بە شێوەیەكی گشتیی كۆمەڵگەی كوردەواری و كەلتوورە ڕەسەنەكەی، كۆمەڵگەیەكی دژی ژن نەبووە و نییە. لە كۆنەوە ژن و پیاو لەم كۆمەڵگەیەدا، شان بە شانی یەك پڕۆسەی ژیان و بەرهەمهێنان و بەڕێوەبردنی خێزان و پەروەردەی منداڵیان، لە دابەشكردنێكی ڕۆڵدا، پێكەوە بەڕێوەیان بردووە. بەڵام كاتێ پای ئایدیۆلۆژیای بێگانە و خوێندنەوەی دەرەوەی ڕەسەنایەتیی كەلتوور و كۆمەڵگەكە دێتەگۆڕێ، كێشەكان سەرهەڵدەدەن. بەم پێیە لە ناو پارادایمی ناسیۆنالیزم و ژینگەی سیاسیی خەبات بۆ گەیشتن بە سەروەریی سیاسیی و پێكهێنانی دەوڵەتی نەتەوەیی، ژن مرۆڤێكی خاوەن ڕۆڵ و یەكسانە لە گەڵ پیاو، كە دەبێ پێكەوە ئەو ئامانجە وەدیی بێنن و بیپارێزن. لەم ژینگەیەدا ژن هەم مرۆڤە وەك پیاو، هەم دایكە و سەرچاوەی پەروەردە و هەم پێشمەرگە و هەم هەڤاڵ و پاڵپشتی پێشمەرگەیە بۆ بەها بەرزەكان. ئێوە چاو لە ڕیزەكانی پارتی ئازادیی كوردستان بكەن، تێدەگەن كە چۆن لەم ژینگەیەدا ژن دوورە لە تێڕوانینی كالایی و پلە نزمیی. لەم ژینگەیەدا ژن هیچ ماف و دەسەڵات و دەورێكی كەمتر لە پیاو نییە. لە ژینگەیەكی ئەوتۆدا ژن بووەتە خاوەن هێز و لەشكری تایبەت بە خۆی.

* بەپێی هەندێك تویژینەوەی سیاسی و ڕاپرسی كە لەسەر ئەو ژینگە كۆمەڵایەتییەی كوردستان كراوە، بەشێكی زۆری ئاماژە بەوە دەكەن كە ژینگەی ڕەسەنی كۆمەڵاتیی كوردستان هەرگیز ڕێگەی لە ئازادیی ئافرەتان نەگرتووە، بەڵكو ئەوەی ئێستا لە ناو ژینگەی كۆمەڵایەتیی كوردستان بوونی هەیە و مافەكانی ئافرەت پێشێل دەكرێت، كەلتووری دەوڵەتانی داگیركەری كوردستانە و تێكەڵاوی ژینگەی ئێمە بووە. ئایا تا چەند خەبات بۆ پاككردنەوەی ژینگەی كۆمەڵایەتیی كوردستان لە كەلتووری بێگانە بۆ ئافرەتانی كوردستان گرنگە؟

- لە وەڵامی پرسیاری پێشووتاندا، ئاماژەیەكم بەم بابەتە داوە. دەوڵەتە داگیركەرەكانی كوردستان، بۆ مانەوەی خۆیان و بۆ ڕێگری لە گەیشتنی كورد بە سەربەخۆیی و قەوارەی دەوڵەت، بە یاساكانیان، بە سیاسەتەكانیان، بە میدیاكانیان، بە ئاشكرا، یان بە پیلانی نهێنی، هەوڵ دەدەن كۆمەڵگەی كوردەواری لە بەها بەرزەكان دابماڵن و وەك خۆیانی لێ بكەن. یەكێ لەو ڕەهەندانەی ئەون شێلگیرانە كاری تێدا دەكەن، ئەو بەستێنەیە. ئەوان تێدەكۆشن ژنی كورد لە شكۆ دابماڵدرێت. هەوڵ دەدەن ئەو پێوەندییە ئەرێنییەی تا ئێستا لە نێوان ژنی كورد و ناسیۆنالیزمی كوردیدا هەبووە، هەڵیگێڕنەوە. ئەوان كار دەكەن بۆ ئەوەی بە چەشنی كۆمەڵگەكانی خۆیان ژن تا ئاستی كاڵایەك داببەزێت. ئەوان دەیانەوێ ژن و پیاوی كورد كە لە بناغەڕا تەواكەری یەكترن و بە هەر دوو لا كۆمەڵگە و خێزان دروست دەكەن، بیانكەنە دوژمنی یەكتر و لە بەرانبەر یەكدا ڕایانبگرن.

پاراستنی كەلتووری چاك و ڕەسەنی كوردەواری و گەشەپێدان و وەرگرتنی شتی چاك و بەكەڵكی نوێ تەنیا باری فیزیكیی نییە. بەڵكوو پتر لەوە باری مەعنەوی و نەرم و پەروەردەیی هەیە. بۆ ئەوە دەبێ بیر و فەلسەفەی سیاسی و كۆمەڵایەتی بەرهەم بهێندرێت و منداڵان و لاوانی كوردستانی پێ پەروردە بكرێت. بەردەوام پێویستە كوردەواریی بەها بەرزەكانی تێدا بەرهەم بهێندرێتەوە. هاوكات، پێویستە ڕێگری لەو كەس و گرووپانە بكرێت كە وەك ڤایرۆسێكی تێكدەر دەنێردرێن و دەخزێندرێنە ناو كۆمەڵگەوە.

* ئەگەر سەیری ئەزموونی حوكمڕانیی هەرێمی كوردستان لە ماوەی 30 ساڵی ڕابردوو بكەین، دەبینین لەو ماوەیەدا چەندین یاسای گرنگ دەرچوون و كۆمەڵێك یاسای دیكەش هەموار كراونەتەوە كە لە بەرژەوەندیی مافی ئافرەتان بووە. ئێوە وەك كوردستانییەك چۆن سەیری ئەم بایەخدانەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە مافی ئافرەتان دەكەن؟

- یاساكانی هەرێمی كوردستان سەبارەت بە ماف و ئازادییەكانی ژن، یاسای پێشكەوتوون و بە قازانجی ژنانی كوردستانە. بەڵام بۆ ڕەچاوكردنی یاساكان، تاك و خێزان و كۆمەڵگەش خۆیان دەبێ ڕۆڵ بگێڕن. ڕێزگرتن لە ژن و پێگەی ژن و ماف و ئازادییەكانی دەبێ بەها و كەلتوورێكی بە نرخی گشتیی بێت و، هەر كەس لای خۆیەوە پارێزەری بێت. هەروەها لە قوتابخانەی بنەڕەتی هەتا دواناوەندی بەشێك لە ماتڕیاڵی خوێندن و پەروەردەی فەرمی بێت. هاوكات حكومەت و دەزگای دادوەریی پێویستە سزای توندی ئەو كەسانە بدات كە دژی ژن توندوتیژی بەكار دێنن و ئەو مافانە پێشێل دەكەن و دەستیان بە خوێنی ژنان سوور دەبێت.

* بەشی زۆری سیاسەتمەدار و دەوڵەتمەداران لەگەڵ ئەو بۆچوونە كۆكن كە بوونی ئافرەت لە كایەی سیاسی و حوكمڕانیدا فاكتەرێكی گرنگە بۆ ئاشتی و سەركەوتنی نەتەوە، ئەگەر ئەم بۆچوونە ڕاستە، بۆچی سیاسەتمەداران كەمتر بە كردەیی بوار بە خانمان دەدەن‌ بەشداریی پرۆسەی سیاسی بكەن؟

- بێگۆمان كۆمەڵگە و دەوڵەت و سیستەمێك كە ڕێژەیەكی بەرزتری ژن تێیدا ڕۆڵ بگێڕێت، ساغ و سەلامەتترە. هەروەها پاڵپشتییەكی گەورەشە بۆ پیاو. لەم بابەتەدا ئەوەندەی بۆ پیاوان دەگەڕێتەوە پێویستی بە كاتی زیاترە. ئێستا لە چاو پێشوو پێشكەوتنی زیاتر ڕووی داوە و ڕۆڵی ژن لە ژیانی سیاسی و پەروەردە و كارگێڕیدا زیاتر بووە. من هەر چەند خۆم بە سیاسەتمەدار نازانم، بەڵام وەك خۆم لەبەر ئەوەی لە خێزانەكەمدا هاندەری هاوسەر و كچەكانمم بۆ بەشداریی لە هەموو گۆڕەپانەكانی ژیان و پاڵپشتییان دەكەم و لە پارتی ئازادیی كوردستانیشدا، دەرفەتێكی كراوەم بۆ بەشداری و ڕۆڵگێڕانی كچان و ژنان خوڵقاندووە و، ژنان و كچان لە ڕیزەكانیدا خاوەن پێگە و هێز و ڕۆڵی گەورەن، ناتوانم لەوە بگەم كە بۆچی ئەو دەستەیەی بەڕێزتان ئاماژەتان پێ كرد، ڕێگری لەو ڕۆڵە بكەن، بەڵام ڕاستییەكیش هەیە كە بریتییە لە كەمتەرخەمیی ژنان خۆیان. من لەو باوەڕەدام ژنان لە هەرێمی كوردستان، زۆر كەم كەڵكیان لەو ماف و ئازادییە یاساییانە وەرگرتووە كە بۆیان دانراوە. ئێوە چاوێك لە بازاڕەكانی ئاڵتوون فرۆشی و كتێب فرۆشییەكان بكەن. ژنان لە كامیان زیاتر دەبیندرێن؟ سەرێك بە ماڵەكاندا بخشێنن، ئایا لە چەند ماڵدا لە تەنیشت مەتبەخەكەدا، كتێبخانەش هەیە؟ بۆیە ژنان ئەگەر گەرەكیان بێت مافەكانیان پارێزراو بێت و ڕۆڵی یەكسان لە گشت گۆڕەپانەكاندا بگێڕن، دەبێ خۆیان بەهێز بكەن و ئەرك هەڵگرن.

* ئێوە وەك تێكۆشەرێك كە بوونە پێشمەرگە، حەتمەن هۆكارەكەی ئەوەیە كە زوڵم و چەوسانەوەتان پێ قبووڵ ناكرێت، ئەگەر زوڵم و چەوسانەوە ئەوەندە سەخت بێت، بۆچی زوڵم و چەوسانەوەی ئافرەتان لەناو كۆمەڵگە قبووڵ دەكەن؟

- من لە هەر كوێ بووبم كە دەسەڵات و بەرپرسایەتیم هەبووبێت، یان نەبووبێت، هەرگیز لە ئاست زوڵم و ستەم، بێدەنگیم نەكردووە و هەڵوێستم هەبووە. جا ئەگەر دەسەڵات و بەرپرسایەرەتیم هەبووبیت ئەوە توانیومە هەنگاوێك بنێم و ئەگەر دەسەڵاتم نەبووبێت، هەر دەنگم هەڵبڕیوە. ئەگەر دوور لە خاكەڕایی نەبێت، دەمەوێ ئەو ڕاستییەتان بۆ ئاشكرا بكەم، كە من هەوڵێكی زۆرم دا و ماندووبوونێكی زۆرم كێشا بۆ ئەوەی بتوانم لەشكرێك بۆ ژنانی نیشتمانەكەم بنیات بنێم و بیخەمە سەر پێ كە بتوانن بە هێزەوە هەم ڕزگاریی خاك و ئەستاندنی سەروەری و گەیشتن بە دەوڵەت و سەربەخۆیی كوردستان خەبات بكەن، هەم بۆ لەنگرگرتن لە پێگەی شیاوی خۆیان و پاراستن و وەدیهێنانی ماف و ئازادییەكانیان تێبكۆشن. ئەو لەشكرە تیپی تەوارەكانی ئازادیی كوردستان (TAK) هیچ نموونەیەكی پێشووی نەبووە و لەشكرێكە كە فەرماندەیی و هەموو كاروبارەكانی هەر بە خۆیان بەڕێوەی دەبەن و لە هێندێ بەستێنیشدا، پیاوان لە بەر فەرمانی ئەو لەشكرەدان.

 

Top