یانەی شەترەنجی خانزاد ماڵێک بۆ شەتڕەنجزانانی کورد

زۆر یانە و ناوەندی وەرزشی هەن لە کوردستان، کە لە زۆربەی یارییە وەرزشییەکاندا کار دەکەن و تیمی تایبەت بە یارییە جۆربەجۆرەکانیان پێکهێناوە، بەڵام کەم و دەگمەنن ئەو یانانەی کە تایبەتمەندن بە تەنها وەرزشێکی دیاریکراوەوە.

یانەی شەترەنجی خانزاد، ڕەچەشکێن و داینەمۆی ئەو گۆڕانکارییە بوو و بووە داینەمۆ و سەرمەشق بۆ ئەوەی وەرزشە تاکییەکان بەرەو کرانەوەی زیاتر بچن و ببێتە ناوەندێکیش بۆ لەباوەشگرتنی زۆرینەی ئارەزوومەندان و شەترەنجزانانی کورد.

یانەی شەترەنجی خانزاد، لەلایەن کۆمەڵێک ئارەزومەند و شەترەنجزانی کوردەوە لە ساڵی ١٩٩٨ لە شاری هەولێر دامەزراوە. لەو کاتەوە گەشەی کردووە و بووەتە یەکێک لە چالاکترین یانەکانی شەترەنج لە ناوچەکەدا.

یانەکە بەدرێژایی ساڵانی ڕابردوو تاکوو ئێستاکە گەشەی بەرچاوی کردووە و ئێستا ئەندامانی ناوچە جیاوازەکانی کوردستان و عێراقی لەخۆگرتووە. شانازیی بە کەشێکی دۆستانە دەکات کە یاریزانەکان دەتوانن چێژ لە یارییەکانیان وەربگرن و لە هەمانکاتدا لەگەڵ کەسانی دیکەدا پەیوەندیی کۆمەڵایەتیی ببەستن.

یانەکە دەرفەتێکی لەباری بۆ هەردوو یاریزانی ئاستی سەرەتایی و پێشکەوتوو بۆ کوڕان و کچان ڕەخساندووە، بۆ ئەوەی تواناکانیان بەرز بکەنەوە. ئەوان کۆبوونەوەی ڕاهێنەرایەتیی و پاڵەوانێتیی و وۆرکشۆپ لەسەر لایەنە جیاوازەکانی شەترەنج پێشکەش دەکەن.

بۆ کەسانی ئاستی سەرەتایی، پۆلی ناساندن هەیە، کە فێریان دەکات دەربارەی بنەماکانی یارییەکە. فێری پارچەکانی یارییەکە، جوڵە، ستراتیژی، تاکتیک و چۆنیەتیی یاریکردن بە متمانەوە دەبن.

بۆ یاریزانە پێشکەوتووەکان پاڵەوانێتیی ئاسایی و ئاستبەرز هەیە کە ڕکابەری چالاکیان بۆ دابین دەکات. ئەم پێشبڕکێیانە دەرفەتێک دەڕەخسێنن بۆ تاقیکردنەوەی تواناکانیان بەرامبەر زۆرێک لە باشترین یاریزانانی کوردستان و عێراق.

یانەکە کراوەیە بۆ یاریزانانی هەموو ئاست و تەمەنێک، هەروەها بە درێژایی ساڵ و بە بەردەوامی میوانداریی پاڵەوانێتیی و بۆنە و ئاهەنگە ناوخۆیی و دەرەکییەکان دەکات. لەگەڵ ئەوەشدا ئەندامانی یانەکە بەشداری لە پێشبڕکێکانی شەترەنجی ناوخۆیی و دەرەوەدا دەکەن و زۆرینەی جار پێشەنگ و پاڵەوانی خوولەکان هەر خۆیانن.

یانەکە لە ماوەی ساڵانی ڕابردوو توانیویەتی ببێتە ژمارەیەکی قورس لە شەترەنجی کوردستان، عێڕاق و وڵاتانی عەرەبیدا، بەجۆرێک یانەکە لە ئێستادا بۆتە باشترین یانەی کوردستان و عێراق و بێتە یەکێک لە سێ باشترین یانەی شەترەنجی وڵاتانی عەرەبی.

بەدەر لە بوونی دەیان یاریزانی ئاستبەرز و پاڵەوان لەسەرجەم تەمەنەکان لە کچان و کوڕان، لەگەڵ ئەوەشدا
یانەکە وەک خاوەنی باشترین ستافی کارگێڕی دەستنیشانکراوە لە بەڕێوەبردنی یانەکەدا و هەروەها دوو باشترین ناوبژیوان لەسەر ئاستی وڵاتانی عەرەبی.
یانەکە لەگەڵ ئەوەشدا خاوەنی حەوت کتێبی تایبەتە بە یاری شەترەنج و خاوەنی گۆڤارێکی تایبەتە بە یانەکە کە تاکوو ئێستاکە پێنج ژمارەی لێ چاپ و بڵاوکراوەتەوە.
کە ئەمەش دەسکەوتگەلێکی گەورەن و ئاسان نەهاتوونە دەست.

یانەی شەترەنجی خانزاد، جگە لە چالاکییە کێبڕکێکارەکانی، جەختێکی بەهێز لەسەر پەروەردە و بنیاتنانی کۆمەڵگا دەکاتەوە. بۆ ئەم مەبستە یانەکە لەماوەی ساڵانی ڕابردوو، لە ڕێگەی کەسانی پسپۆڕ و ئەزمووندیدەوە توانیویەتیی پەیڕەو و پڕۆگرامێکی زانستیی پێشکەوتوو ئامادە بکات و بیخاتە ناو پەیڕەوی خوێندنی پەیمانگاکانی وەرزشی وەزارەتی پەروەردە و وەک وانەیەکی سەرەکی بخوێندرێت.
بەدەر لەوەش یانەکە لە ئێستادا پەیڕەو و پڕۆگرامێکی تری تایبەتی بۆ فێرخوازانی قوتابخانەکان ئامادەکردووە و بڕیار وایە لە ساڵی خوێندنی داهاتوودا بخرێتە ناو پلانی خوێندنی قوتابخانە بنەڕەتییەکان و لەو ڕێگەیەوە فێرخوازانی کورد گەشە بە بیر و هزریان بدەن و بێتە هەوێنێک بۆ بەرەوپێشچوونیان لەسەرجەم کایەکانی ژیانیان.
بە گشتی یانەی شەترەنجی خانزاد وەک نموونەیەکی نایاب کاردەکات کە چۆن دەتوانرێت شەترەنج نەک تەنها وەک وەرزشێک، بەڵکوو وەک ئامرازێک بۆ پەروەردە و بنیاتنانی کۆمەڵگا و گەشەپێدانی کەسی بەکاربهێنرێت.
هەروەها زیاترە لە شوێنێک کە خەڵک بۆ یاری شەترەنج دێن؛ کۆمەڵگەیەکە کە خەڵک خولیای خۆیان بۆ ئەم یارییە نایاب و ناوازەیە هاوبەش دەکەن. یاریزانان دەتوانن فێری کارامەیی نوێ ببن و هاوڕێی نوێ بدۆزنەوە و چێژ لە کۆمەڵگەی هاوڕێ ئارەزومەندەکانیان وەربگرن.
بۆیە ئەگەر عاشقی شەترەنجیت و بەدوای شوێنێکدا دەگەڕێیت بۆ یاریکردن و باشترکردنی تواناکانت، ئەوا یانەی شەترەنجی خانزاد ماڵێکی تەواو و گونجاوە بۆ هەمووان.
بیلال حةمە