ساڵیادی رێكهوتننامەی قهدهغهكردنی مینی دژهكهسی و بۆمبی هێشوویی
• پابهندبوونی جیهان به رێكهوتننامهی قهدهغهكردنی مینی دژهكهسی و بۆمبی هێشوویی.
• چاودێری و جێبهجێكردنی ئهو دوو رێكهوتننامهیه.
• دابینكردنی كۆمەك له سهر ئاستی نێودهوڵهتی و برهودان به بهرنامهی كاروباری مین بە هەموو بەشەكانیەوە.
• دهستهبهركردنی یارمهتی درێژخایهن بۆ بهدهستهێنانی ئامانجهكان و هاوكاری كردنی دهربازبووان، كەمئەندامان، خێزان و كۆمەڵگاكانیان.
بە گوێرەی ئەو رووپێوەی كە لە ساڵی 2004 - 2006 لەلایەن رێكخراوی جیهانی رووپێوی كاریگەری مین International Landmines Impact Survey بە هەماهەنگی لەگەڵ چەند رێكخراوێكی تر ئەنجامدرا. لەو رووپێوەدا دەركەوت 3024 ناوچەی مینڕێژكراو لە هەرێمی كوردستان دا هەیە كە رووبەری 776 كیلۆمەتری چوارگۆشە لە خاكی كوردستان داگیر دەكەن و بوونەتە هۆی كوشتن و برینداركردنی نزیكەی 14500 هاووڵاتی بێ تاوان هەروەها كوشتنی زیاتر لە 25000 سەر ئاژەڵ.
ژمارەی ئەو مینانەی كە لە كوردستان چێنراون مەزەندە دەكرێت لە نێوان 8 – 10 ملیۆن مین بێت.
لە 3 ی كانونی یەكەمی ساڵی 1997 پەیماننامەی قەدەغەكردنی بەكارهێنان و ئەمبار كردن و بەرهەمهێنان و گواستنەوەی مینە دژە كەسییەكان و لە ناوبردنیان كە بە پەیماننامەی ئۆتاوا ناسراوە راگەیەنرا و لە 3 ی كانونی یەكەمی 2008 پەیماننامەی قەدەغەكردنی بۆمبی هێشوویی راگەیەنرا. هەردوو پەیماننامەكە بەدەستكەوتێكی گرنگی مرۆڤایەتی دەژمێردرێت كە چەند وڵاتێك لە چوارچێوەی یاسای نێو دەوڵەتی رێك دەكەون بۆ قەدەغەكردنی تەواوی ئەو چەكانەی كە زۆر بە فراوانی بەكار دەهێنرێن.
لە دوای ساڵی 1997 ئەم پەیماننامەیە زیاتر بایەخی پێدراو ژمارەی وڵات و لایەنەكان كە پابەند بوون و پشتگیری خۆیان نیشان دا رووی لە زیادی كرد، تا ئێستا 158 وڵات ئەندامن لەو رێكەوتننامەیەو 38 وڵاتیش ئەندام نین لە نێویاندا ئەوانەی كە هاو سنوورن لەگەڵ عێراق(سوریا، ئێران، سعودیە). حكومەتی عێراقی فیدراڵ لە 15 ی ئابی 2007 بووە ئەندام لەو پەیماننامەیە، بە پێی ماددەكان و بەندەكان دەبێت عێراق تا 1/02/2201 هەموو مینە دژەكەسییە ئەمباركراوەكانی لەناو ببات و تا 1/02/2018 سەرجەم كێڵگەمینرێژكراوەكانی پاك بكاتەوە.
سەبارەت بە قەدەغەكردنی بۆمبی هێشوویی (Cluster bomb) كە بە چەكێكی كۆمەڵكوژ و قەدەغەكراو دادەنرێت، لە ئەنجامی هەوڵ و كۆششی ژمارەیەك وڵاتی پیس بوو بەو چەكە نەگریسە توانرا پەیماننامەیەكی هاوشێوەی پەیماننامەی ئۆتاوا گەڵاڵە بكرێت و لە 3 ی كانونی یەكەمی 2008 رابگەیەنرێت. تا ئێستا 111 ووڵات ئەم پەیماننامەیان واژۆ كردووە و 84 ووڵاتیش واژۆیان نەكردووە.
شایانی باسە لە ساڵی 1999 تاكو ئێستا بەرەو پێشچوونێكی باش لە رووی پابەندبوون بە بەندەكانی پەیماننامەی ئۆتاوا دەبینرێت، لەسەر ئاستی جیهانی ملیۆنەها مینی دژە كەسی و پارچە تەقەمەنییەكانی پاشماوەی جەنگ لە 90 ووڵات لە ناو بردراون، رووبەری زیاتر لە (10000) كیلۆمەتری چوارگۆشە پاك كراوەتەوە.
لە هەرێمی كوردستانیش لە ساڵی 1992 تا ئێستا زیاتر لە 120 كم2 لە كۆی 776 كم2 پاككراوەتەوە.و زیاتر لە 6 ملیۆن مین و پارچە تەقەمەنی جۆراوجۆر لەناوبردراون هەروەها لە 90% خەڵكیش لە مەترسییەكانی مین هۆشیاركراونەتەوە.
بۆ بەدواداچوون و هەڵسەنگاندنی پابەندبوونی وڵاتانی ئەندام بە بەندەكانی پەیماننامەی ئۆتاوا و خستنەرووی كێشەكانی بەردەم لەناوبردنی مینە زەمینیەكان و پاككردنەوەی زەوییە مینرێژكراوەكان لە ساڵی 1999 ەوە تا ئەمساڵ 11 كۆبونەوەی تایبەت لە لایەن وڵاتانی ئەندام ئەنجام دراوە.
لە 28ی تشرینی دووەم تا 2ی كانونی یەكەمی 2011 لە شاری فنۆم پنە پایتەختی وڵاتی كەمبۆدیا یانزەمین كۆبونەوە ئەنجامدرا كە نوێنەری زیاتر لە 100 وڵاتی ئەندام لەگەڵ نوێنەری ژمارەیەك لە رێكخراوەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان و رێكخراوە نا حكومییەكان و ووڵاتە بەخشەرەكان Donors ئامادەبوون. لەو كۆبونەوەیەدا بە شێوەیەكی گشتی باسی بەرەو پێشچونی كارو چالاكییە ئەنجامدراوەكان لە بوارەكانی كاروباری مین وەك پاككردنەوەی زەوییە مینرێژەكان، لەناوبردنی مین و تەقەمەنییە ئەمباركراوەكان، هۆشیاركردنەوەی هاوڵاتییان لە مەترسییەكانی مین و تەقەمەنی و پاڵپشتیكردنی قوربانییانی مین كرا. لە دەرئەنجامی ئەو كۆبونەوەیەدا 5 وڵات (جەزائیر، شیلی، كۆماری كۆنگۆی دیموكراتی، كۆماری كۆنگۆ و ئەریتیریا) ماوەی لەناوبردنی مینە دژەكەسییەكانیان بۆ درێژكرایەوە.
هەروەها هەردوو وڵاتی بوروندی و نایجیریا ئاشكرایان كرد كە توانیویانە وڵاتەكەیان لە مین پاك بكەنەوە، بەم پێ یە تا ئێستا 18 وڵاتی ئەندام بە تەواوی پابەند بوونی خۆیان بە رێكەوتننامەی ئۆتاوا سەلماندووە و بوونەتە وڵاتێكی خاڵی لە مین.
جگە لەمە لەو كۆبونەوە جیهانیە راگەیانرا كە وڵاتی فنلەندا برياری داوە لە ساڵی 2012 ببتە ئەندام لە پەیماننامەی ئۆتاوا.
شایانی باسە لەو كۆبونەوەیەدا جەخت لەسەر جێبەجێكردنی پلانی كاری كارتاجینا و دابینكردنی پاڵپشتی دارایی و تەكنیكی بۆ وڵاتانی ئەندام كرایەوە لەگەڵ هەوڵی دبلۆماسی بۆ هاندانی وڵاتە نائەندامەكان بە تایبەتی زلهێزەكان بۆ ئەوەی ئەو پەیماننامە واژۆ بكەن و دواتر ببنە ئەندام ئەمەش بە مەبەستی پاككردنەوەی جیهان لە مین و پاشماوەكانی جەنگ.