كەساتییا دەمارگیرەكی

كەساتییا دەمارگیرەكی
گەلەك جاران مە گۆه ل تێگەهێ دەمارگیریێ ( التعصب یان prejudice ) دبیتن. ڤەكۆلینا ڤی بابەتی جهێ پویتەیێ گەلەك لایەن و نەخاسمە ژی سایكۆلۆژیایا جڤاكییە، و وەك پێناسە دەمارگیری بریتیە ژ ئاراستەیەكا سایكۆلۆژیك و تێكەل دگەل لایەنێ هەلچۆنی و برَیارەكە لدۆر بابەت و بیروباوەرەكێ دگەل/دژی كەس یان لایەن یان نەتەوەیەكی، كە هیچ بوونەكا زانستی و لۆژیكی بۆ وێ نینە، و تنێ تاكێ دەمارگیر ب هەمی شێوازەكی دڤێتن رەنگەكێ كەتواری بدەتە ڤێ چەندێ و پشتی بۆرینا ماوەیەكێ گۆهۆڕینا وێ هەكەر نە ئەستەم بیتن گەلەك یا بزەحمەت و دێ بخۆرتی بیتن.
دەمارگیری دوژمنێ پەیوەندییانە دناڤبەرا تاكی و هەمی ئەو تشتێن گرێدای ب لایەنێ دەمارگیریێڤە، یێن كۆ لجەم تاكێ دەمارگیر بووینە تشتەك پیرۆز. هەكەر چی چ بەلگەیێن زانستی بۆ هندێ نینن كە ئەڤ سالۆخەتێ پیسكەرێ سایكۆلۆژییا تاكی بڕێكا فاكتەرێ بۆماوەیی بهێتە ڤەگۆهاستن، لێ ڤەكۆلین نیشانددەن شێوازێ وێ پەروەردەیا تاك دبینیتن گەلەك كاریگەریێ د پەیدابوونا وێ دا دكەتن، هەر ژ زارۆكینیێ و قۆناغێن دویڤدا و چەند پێ بچیتن هند هەستا دەمارگیریێ دناڤ پێكهاتە و ستراكچەرێ تاكیدا بهێزتر و دارێ پیسێ وێ ستویرتر لێدهێتن. ئەڤ كەسە بچاڤان گەلەك هێدی دهێتە دیتن لێ دبنەڕەتدا ئەڤ هەستە یا د كویراهییا ناخ و دەروونێ ویدا جێگیر بووی و هەمی گاڤەكێ و ب هەمی رەنگەكی دڤێتن تووندوتیژی و قەهر و كۆلێن خۆ بسەر وێ جڤاك و نەتەوەی دا بڕێژیتن كە وی هەستا دەمارگیریێ بەرامبەر وان هەی. بگۆتنەك دیتر گویزێن خۆ لسەر دلێ وان بشكێنیتن و ئەڤێ چەندێ گەلەك جاران كارەساتێن مەزن ژی یێن دوروستكرین نەخاسمە كە ڤی كەسێ دەمارگیر گەلەكێن وەكی خۆ بسەردابربن و كربنە هەڤال و دەستێ وان بچیتن و ئالاڤێن وەكی چەكی لبەر دەستا هەبن. جهێ داخێیە ئەڤ كەسە گەلەك دەستنەخۆشن و مەژی هشك و دۆگماتی و حەزا خۆ سەپاندنێ یا د ناڤەرۆكا كەساتییا خۆ دا هەی، و هیچ جۆرە نەرماتییا هزری لجەم وان نینە، و پتر پەیوەندیێ ب وان لایەن و پارت و ڕێكخراوا دكەن ئەوێن تووندڕەون. بۆ تاكەكێ دەمارگیر پۆست و پلە و پایەیێن جڤاكی و ڕێكخراوەیی گەلەك گرنگە و سەرنجا وی بۆ خۆ ڕادكێشیتن و بۆ بدەستڤەئینانا وان ئامادەی هەر كارەكی دبیتن و دگەل هندێ ژی كەسێن پایەبلند زووی كارتێكرنێ بسەر ویدا دكەن.
بۆ خۆ پاراستن ژ هەمی زیانێن سایكۆسۆسیۆلۆژیك و تاكی و نەتەوەیی دەزگەهێن ڕاگەهاندنێ و سەنتەرێن پەروەردەیی رۆلەكێ بەرچاڤدگێڕن د بەلاڤكرنا زانیاریێن ڕاست و دوروست لدۆر ئایین و نەتەوە و لایەن و پارتێن دیتر، و بەلاڤكرنا بنەمایێن دیمۆكراسیێ و بۆهایێن مرۆڤدۆستانە و لێبۆرینێ، و بلندكرنا ئاستێ هۆشیارییا جڤاكی و دویرئێخستنا تاكێن هەستیار و بەرهەڤـ بۆ تووشبوون ب ڤێ كارەساتێ و دیاردێ ژ وان لایەن و ڕێكخراو و سەنتەرێن ڤان جۆرە هزروبیروباوەرێن نەڕاست لدۆر نەتەوە و ئایینێن دیتر بەلاڤدكەن. بڕێكا جێبەجێكرنا پیلان و پرۆژەیێن درێژخایەن نەك تەنها تاك و جڤاك، بەلێ هەمی نەتەوە و جیهان دێ ژ زیانێن بێسنوور و مەزنێن ڤێ هەستا دەمارگیریێ دێ قۆرتال بن، و نەخاسمە ل سەردەمێ هزارەیێ سێهەمدا كە دەلیڤە بۆ ئازادیێ و ژیار و هەلبژارتنێ و لێك نێزیكبوونێ و ئارامی و ئاسوودەییا سایكۆلۆژیك و نەتەوەیی ژ هەمی دەمەكی پترترە، تەنها هندەك تێگەهشتن و قۆربانیدان دڤێتن.
• ئەڤ بابەتە یا ل رۆژناما ( وار ) هاتیە بەلاڤكرن ل ژمارە ( 1218) ڕێكەفتی ( 24 / 11/2014 ) لاپەرە ( 6 ).

Top