گوتاری ڕقەبەری، یان ڕقەكاری، سەرچاوەی شڵەژانی ئەمنی فكری و كۆمەڵایەتییە و ڕاستەوخۆ دەبێتە مایەی ورووژاندن و ئاشوب و توندڕەوی و جیاكاریی ڕەگەزی و دەمارگیری. لە هەموو سەردەمەكان و لەناو هەموو بۆچوونە جیاوازەكان كەسانێك هەبوون، هەڵگری ئەم جۆرە گوتارە بوون و ویستوویانە بە هۆیەوە لەوانی دی كەم بكەنەوە و تۆوی دووبەرەكی لە نێوان مرۆڤەكان بڕوێنن و وێنەی واقعیان بشێوێنن، ئەمەش لێكەوتەی ناخێكی بۆگەن و نامۆن بە كۆمەڵگە و هەڵگری نەگبەتی گەورەن بەرانبەر ڕەوڕەوەی ژیان، هەر كاتێك لە دەستیان بێت، میكرۆب و ئاشووب و دووبەرەكی بڵاودەكەنەوە. قورئانی پیرۆز جوانی وێنا كردوون و دەفەرموێت: (قَدْ بَدَتِ ٱلْبَغْضَآءُ مِنْ أَفْوَٰهِهِمْ وَمَا تُخْفِى صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَدَتِ ٱلْبَغْضَآءُ مِنْ أَفْوَٰهِهِمْ وَمَا تُخْفِى صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ) عیمران 118.

لە ڕاستیدا ئەم گوتارە ڕقەكارییە هیچی لە هەگبەدا نییە، تا بتوانێت ببێتە هۆكاری گەشەی شارستانیەت و ئاراستەی ململانێ فەرهەنگی و هزرییەكان بەرەو ئاقارێكی باش و ئەرێنی بەرێت، بەڵكو بناغەی پاشەكشەی كۆمەڵگەیە و ناهاوسەنگی و ناسەقامگیریی كۆمەڵایەتییە و درزی پەرتەوازەیی و بازنەی ڕق و كینە و قبووڵنەكردنی یەكتر فراوان دەكات.

 ئایینی پیرۆزی ئیسلام كۆمەڵێك ڕێسا و بنەمای داڕشتووە كە مایەی پاراستنی كەرامەتی مرۆڤ و مافی كەمینە و بەرەنگاربوونەوەی تیۆری دەمارگیری و گوتاری ڕقەكارین، كۆمەڵێك چارەسەریشی داناوە بۆ زاڵبوون بەسەر هەموو شێوازەكانی جیاكاری، هەر جیاكارییەكیش بە هۆی ڕەنگ و ڕەگەز و نەتەوە ڕەت دەكاتەوە. خودای گەورە دەفەرموێت: (َٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَٰكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَٰكُمْ شُعُوبًا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ ٱللَّهِ أَتْقَىٰكُمْ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ) الحجرات 13، واتە ئەی خەڵكینە بێگومان ئێمە هەمووتانمان لە نێر و مێیەك دروست كردووە (كە باوكە ئادەم و دایكە حەوایە) و كردوومانن بە چەندەها تیرەو هۆزی جۆربەجۆر، تا یەكتر بناسن و پەیوەندیتان بەیەكەوە خۆش بێت. بەڕاستی بەڕێزترینتان لای خوا ئەو كەسانەیە كە زۆرتر لە خواترسە و فەرمانبەرداری خوایە، بێگومان خوا زانا و ئاگایە بە هەمووان.

كەواتە لە تێڕوانینی ئیسلام مرۆڤ سەنتەرە و ئەوەی مرۆڤ بەرز دەكاتەوە شتێكی ماددەی و ڕواڵەتی نییە، بەڵكو هێزی شاراوەی ڕۆحی و ئیمانە، نەك بە پایەی دونیایی و شوێنی نیشتەجێبوون و هۆز و نەتەوە. ئیسلام ئامانجێتی لە گوتار و ڕەفتاردا باشترین هەڵبژێرن و دەرفەتی دەستی تێكدەر نەهێڵین. خودای گەورە دەفەرموێت: (وَقُل لِعِبادي يَقولُوا الَّتي هِيَ أَحسَنُ إِنَّ الشَّيطانَ يَنزَغُ بَينَهُم إِنَّ الشَّيطانَ كانَ لِلإِنسانِ عَدُوًّا مُبينًا). تەنانەت ئایینی پیرۆزی ئیسلام گوتاری نێگەتیڤی دەربڕین و هەڕەشە و برینداركەر و ئاست نزمیشی قەدەغە كردووە. پێغەمبەرمان (دروودی خوای لەسەر بێت) دەفەموێت: (مرۆڤی باوەڕدار كەسێكی تانەدەر و نەفرەتكەر و جنێودەر و قسە سووك نییە). بە كردەیی ئەو هەنگاوەی سەلماندووە لە شاری مەدینە و پەیمانی مەدینەی لە نێوان پێكهاتەكانی ئەو شارە بە موسڵمان و ناموسڵمان مۆر كردووە و چەمكی هاووڵاتیبوونی كردە بنەمای پەیمانەكە و تا ئێستا ئەم هێڵە گشتییانە بە زیندوویی لە ناو فەرهەنگ و تووراسی ئیسلام ماونەتەوە و دونیا بانگەشەیان بۆ دەكات.

بەوە دەگەینە ئەو ڕاستییە ئیسلام ئایینێكی تەریبە لە تیۆری و پراكتیكدا ئامانجێتی لە گوتار و كرداردا هیچ دەرفەت و پاساوێك بۆ ئەو هەنگاوە نەمێنێت كە دەبێتە مایەی شێواندنی تەبایی نێوان مرۆڤایەتی كۆمەڵگەكان، یان سەردەكێشن بۆ دەمارگیری، لەمەشدا پێغەمبەر (دروودی خوای لەسەر بێت) فەرموویەتی: (لە ئێمەدا نییە كەسێك بانگەشەی دەرمارگیری بكات، یان شەڕ لەسەر دەمارگیری بكات، یان بە دەمارگیرییەوە بمرێت).

 لەم نێوەدا ڕێبەرانی ئایینی كۆمەڵەیەكی گرنگ و جەوهەرین بۆ بەرەنگاربوونەوەی گوتاری ڕقەكاری و هۆشیاركردنەوەی كۆمەڵگە لە زیانبەخشەكانی و بەپێچەوانەوە ڕێزگرتن لە فرەیی، چونكە نكۆڵی لەوە ناكرێت كە فرەیی لە ڕووی مەزهەب و بۆچوون و كەلتوور و داب و نەریت لەناو كۆمەڵگە بوونی هەیە و سونەتێكی كۆنە و بگرە ویستی خوای گەورەیە: (وَلَوْ شَآءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ ٱلنَّاسَ أُمَّةً وَٰحِدَةً وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ) هود 118.

كەواتە پێویستە لەم قۆناغە پەیامی ڕووخێنەر و چێنەری بوغز نەهێڵین و دەكرێت چەند خاڵ و هەنگاوێك بۆ بەرەنگاربوونەوەی گوتاری ڕقەكاری دەستنیشان بكەین:

1. بە دەرفەت زانینی سەرجەم كەناڵەكانی ڕاگەیاندن بۆ گەیاندنی پەیامی مرۆڤدۆستانە و لێبووردەیی ئیسلام.

2. ڕێزگرتن لە مافی یەكتری و ئازادیی ڕادەربڕین، بەو مەرجەی نەبێتە بەزاندنی سنوور و برینداركردنی مافی ئەوانی دیكە.

3. گەڕانەوە بۆ دیالۆگ و گفتوگۆی هێور و لۆژیكییانە و باسكردنی مەترسییەكانی جیاكاری و دەمارگیری.

4. كاراتركردنی بەرپرسیارێتیی تاك و كۆمەڵگە بە شێوەیەك تاك و خێزان و كۆمەڵگە هۆشیاریی ئەوەیان هەبێت، ڕووبەرووی گوتاری ڕقەكاری ببنەوە.

گوتاری ڕقەكاری لە ئایینی پیرۆزی ئیسلامدا گوتارێكی بێزراو و ڕێگەپێنەدراوە و بگرە قەدەغە و حەرامە، بۆیە دەبێت هەمووان هۆشیار بن بۆ ئەوەی كیان و وڵاتمان لە ئاگری بێ ڕەحمی ئەم جۆرە گوتارە بە دوور بێت.