لەدوای 16ی ئۆكتۆبەر لە شاری كەركووك بازرگانیكردن بە ماددە هۆشبەرەكان بە ئاشكرا دەبیندرێت و، كەیسەكانی ماددەی هۆشبەر لە هەڵكشاندایە و ئەوەی بە پلە یەك زیانی بەر دەوكەوێت، مێرمنداڵانی بێ ئەزموونن و، وەك چالاكانی مەدەنی باسی دەكەن، بەكارهێنانی ماددەی هۆشبەر گەیشتووەتە ناو قوتابخانەكان و تەنانەت قوتابخانەكانی كچانیشی گرتووەتەوە. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان زیاتر باسی مەترسییەكانی ئالوودەبوونی كۆمەڵگە بە ماددەی هۆشبەر دەكەن.

گرووپی شەقام لە كەركووك لە كۆنفڕانسێكی رۆژنامەییدا، ئاشكرای كرد، بازرگانیكردن بە ماددەی هۆشبەر دۆخی ئەمنی و كۆمەڵایەتیی كەركووكی تێك داوە و، هەر لەو بارەیەوە رایگەیاند: «پێش 16ی ئۆكتۆبەر بە تاك و تەرا حاڵەتی ماددەی هۆشبەر لە كەركووك هەبوو، یا بازرگانی بە ماددەی هۆشبەر دەكرا؛ بەڵام بەداخەوە ئێستا رۆژانە چەندین حاڵەتی بازرگانیكردن دەبیندرێن و، ئەمەش لە كەركووك كارەساتی كۆمەڵایەتی و ئەمنیی لێ دەكەوێتەوە.» ئاماژەی بەوەش كرد، «زیاتر لە 200 كەیسی بازرگانیكردن بە ماددەی هۆشبەر لە كەركووك تۆمار كراون.»
گرووپی شەقام داوا لە ئیدارەی كەركووك و دەسەڵاتداران دەكات، ئەو حاڵەتانە چارەسەر بكەن و، ئەركی خۆیان لە رێگریكردن لەو تاوانە گەورەیە جێبەجێ بكەن.
لەلایەكی دیكەوە لە هۆڵی پەیمانگەی پەروەردەی نەوتی كەركووك، بە دەستپێشخەریی وەزارەتی ناوخۆی عێراق و بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیسی ماددە هۆشبەرەكان لە 17 ی مانگی كانوونی دووەمی ئەمساڵ سیمینارێك بەڕێوە چوو. كۆنفڕانسەكە، لە هۆڵی پەیمانگای پەروەردەی نەوتی كەركووك و پێشەنگی وەزارەتی ناوخۆی عێراق و بەڕێوبەرایەتیی پۆلیسی ماددەی هۆشبەر، لەژێر ناوی”نا بۆ ماددەی هۆشبەر لە ژیانی تۆ و كۆمەڵگە”، بەڕێوەچوو. هەریەك لە نوێنەری وەقفی سوننە و شیعە و نوێنەری سەرۆكایەتیی زانكۆی كەركووك لە كۆنفڕانسەكەدا ئاماددە بوون، تێیدا باس لەوە كرا، كە پێویستە لە رێگای مامۆستایانی ئایینی و خوێندنگا و زانكۆوە هەڵمەتی هۆشیاریی بەرفراوان بەڕێوەبچێت، جەختیش لە سەر ئەوە كرایەوە، كە دەبێت حكومەت بە سیستم كار لەسەر زیانەكانی ماددەی هۆشبەر و كاریگەرییەكانی لەسەر كۆمەڵگە بكات. دواتر لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەییدا، لیوا عەلی موتەشر جێگری فەرماندەی پۆلیسی كەركوك گوتی: «وەزارەتی ناوخۆ و سەرجەم هێزە ئەمنییەكان، هەمیشە كار لەسەر ئەو كەسانە دەكەن، كە دەیانەوێت كۆمەڵگە بە ماددەی هۆشبەر ژەهرخوارد بكەن، هەڵمەتی هۆشیاریی بەرفراوانیش بەڕێوە دەبەین».
بەرپرسی كۆمیتەی ئاماددەكرانی كۆنفرانسەكە جەمال عەبدولجەبار جەختی لەوە كردەوە كە بۆ كۆتاییهێنان بە ماددە هۆشبەرەكان پێویستیان بە هاوكاریی هەمە لایەن هەیە.
بەپێی ئامارەكان ساڵی پار (٢٠٢٠) لە كەركووك ٣٢٢ بەكارهێنەر و بازرگانی ماددەی هۆشبەر دەستگیر كراون، كە زیاتر لە ٥٠ كەسیان بازرگانی گەورەی ماددەی هۆشبەر بوون و سزای یاساییان بەسەردا سەپێندراوە.
لەم بارەیەوە شیڤان عەبدولڕەحمان بەرپرسی لقی قوتابیانی كەركووك (پارتی دیموكراتی كوردستان)، بە گوڵان-ی راگەیاند: «زیادبوونی دزی و ماددەی هوشبەر لە كەركووك، بە هۆی نەمان و لاوازبوونی دەسەڵاتی كوردی لە شارەكەو دووركەوتنەوەی ئاسایش و هێزە كوردییەكان بووە، لەو كاتەوە چەندین كاری نەشیاو و تاوان روویان داوە، بۆ نەموونە زیادبوونی دزیكردن و هەڵكوتانە سەر ماڵی هاووڵاتیان لە گەڕەكە كوردییەكان بو دزینی پارە و سامانیان، بە ناوی هێزە ئەمنییەكانی كەركووك و بە بیانووی پشكنینی ناوماڵی كوردەكان پەلاماریان دەدەن و پارە و سامانیان تاڵان دەكەن، كەسیش نازانێت ئەوانە سەر بە كوێ و چ كەسێكن.» گوتیشی: «خەڵكی شارەكە هیچ متمانەیەكیان بە هێزە ئەمنییەكانی كەركووك نەماوە، چونكە ئەوان ناتوانن خۆیان بپارێزن، ماوەیەك پێش ئێستا ئۆتۆمبێلێكی پۆلیسیان دزی، ئەمەش بێدەسەڵاتیی ئەو هێزە داگیركەرە دەگەیەنێت كە ئیستا ئەو شارە بەڕێوەدەبات.» شیڤان عەبدولڕەحمان جەختی لەوەش كردەوە كە «رێژەی ئالودەبوون بە ماددەی هۆشبەر لە ناو شاری كەركووك روو لە زیادبوونە و لە حاڵەتەوە بووە بە دیاردە و گوتیشی: «لە ناو هەندێك لە قوتابخانە كوردییەكان بە مەبەست ماددەی هۆشبەر دەفرۆشن و هیچ هێزێكیش بۆ بنبڕكردنی ئەو كارەساتە بوونی نییە.»
رۆژنامەنووس هۆزان جاسم لە خورماتوو، سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «دوای ٢٠١٤ و رووداوە جیاجیاكان و هاتنی تیرۆریستانی داعش و میلیشیا ئێرانییەكان بۆ نێو خاكی عێراق و بەتایبەت بۆ ناوچە دابڕاوەكان بە شێوەیەكی بەربڵاو لە ناوچەكە ماددەی هۆشبەر بڵاو بووەتەوە. سەرەتا هەڵمەتێكی بڵاوكردنەوەی ماددە هۆشبەرەكان ناوچەكانی سەڵاحەدین و بەغدا و بەسرە و خوارووی عێراقی گرتەوە، خورماتووش بێبەش نەبوو لەو هەڵمەتە مەترسیدارە، دوای رووداوەكانی ١٦ی ئۆكتۆبەری ٢٠١٧ بڵاوبوونەوەی ماددەی هۆشبەر گەڕەكە كوردییەكانیشی گرتەوە، بەتایبەت ئافرەتان و خوێندكارانی كچی خوێندنگاكان كە ئەمەش رەنگە پلان بۆ داڕێژدراو بێت، بۆ تێكدانی ناوچە كوردییەكان و تا دێت ئامارەكانیش ڕوو لەزیادبوونە و، هەڵمەتی دەستگیركردنی ئەو كەسانەش بەردەوامە كە مامەڵە بە ماددە هۆشبەرەكانەوە دەكەن، بەڵام بڵاوبوونەوەی ماددە هۆشبەرەكان تەنانەت لە ریزەكانی سوپای عێراق و میلیشیاكانیشدا بە ئاشكرا دەبینرێن.»
دانا مەحموود كارمەندی ئاسایشە و یەكێكە لەو سەدان هاووڵاتییەی كە بە نیگەرانییەوە باسی ئەو گرفتە كۆمەڵایەتی و ئەمنییە دەكات و دەڵێت: «ماددەی هۆشبەر لە كەركووك داوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر بە رێژەیەكی بەرچاو زیادی كردووە و، ئەوانەشی مامەڵەی پێوە دەكەن لە ناو شارەكە، میلشیاكانی حەشدی شەعبین، بۆیە لە هەندێ گەڕەكی عەرەبنشین تەشەنەی سەندووە. تەنانەت لە زۆربەی كافتریا و كازینۆیەكان ماددەی هۆشبەر هەیە و زۆر لە كچانی شاریش تووشی بوون، گەنجانی كوردیش لێی بەدەر نین.» گوتیشی: «پۆلیس هەڵمەتی بەرەنگاری و نەهێشتنی ماددەی هۆشبەری ئەنجام داوە، بەڵام وەك پێویست نییە، چونكە ئەوانەی لە شارەكە بازرگانی بە ماددەی هۆشبەر دەكەن، كەسانی باڵادەسەت و خاوەن پێگەی سەربازی و حزبین، بۆیە مەترسیی زیادبوونی تووشبووان بە ماددەی هۆشبەر زۆرتر دەبێت.