ڤۆلڤگانگ ئیشینگر سەرۆكی كۆنفڕانسی ئاسایشی میونشن لە پێشەكیی راپۆرتی ئەمساڵدا چەند خاڵێكی ئاماژە پێ كردووە كە بریتین لە:
1. بۆ ساڵی 2019 ئەو تەحەددییانەی رووبەڕوومان دەبوونەوە، جیاواز بوون لەو بۆچوونانەی كە هەندێك باسی هەڵوەشانەوەی پڕۆژەی رۆژئاوایان دەكرد.
2. راپۆرتی ساڵی پار جەختی لەسەر هێزە مامناوەندییەكانی ریزی دووەم دەكردەوە، بەڵام راپۆرتی ئەمساڵ جەخت لە سەر ململانێی نێوان گەورە زلهێزەكان دەكاتەوە كە بریتین لە (ئەمریكا، ئەوروپا، رووسیا و چین).
3. ئەمڕۆ تەحەددیی سەرەكی ئەوەیە، چەمكی رۆژئاوابوون لەناو خۆیەوە دژایەتی دەكرێت، بەشی سەرەكیی ئەو تەحەددییەش ئەوەیە ئێمە ئەو تێگەیشتنە هاوبەشەمان بزر كردووە، كە پێشتر مانای ئەوەی پێ دەبەخشین كە ئێمە بەشێكین لە رۆژئاوا.
4. هەموو ئەمانەی كە ئێستا روودەدەن، بەرەنجام و دەرهاویشتەی هەڵكشانی ئەو كێشانەیە كە لە جیهان بەگشتی و لە رۆژئاوا بەتایبەتی كەڵەكە بوون، دەوڵەتانی رۆژئاوا وەڵامدانەوەیەكی كۆنسێرتییان بۆ راگرتن و چارەسەری ئەو كێشانە نەبووە.
5. كۆنگرەی ئەمساڵی ئاسایشی میونشن، هەلێكی باشە بۆ ئەوەی لەسەر دوو ئاست بەشداربووانی كۆنفڕانسەكە وەڵامدانەوەیان بۆ ئەو كێشانە هەبێت، كە رووبەڕووی حاڵەتی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی بوونەتەوە، هەروەها دەبێت بە هەمان ئاست وەڵامدانەوەشیان هەبێت، بۆ دووبارە چاوخشاندنەوە بە پڕۆژەی رۆژئاوا، هەم لەسەر ئاستی تەحەددییە ناوخۆییەكان، هەم لەسەر ئاستی دروستكردنی هاودەنگی بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ كێشەكانی جیهاندا.
ئەگەر هەڵوەستەیەك لەسەر ئەو خاڵانە بكەین، كە راپۆرتی ئەمساڵی میونشن لە راپۆرتی ساڵی پار جیا دەكاتەوە، ئەوەیە كە كێشە ناوخۆییەكانی ناو دەوڵەتانی رۆژئاوا، بەتایبەتی سەرهەڵدانی دیاردەی پۆپۆلیستی لە سەر ئاستی راست و چەپ و دروستبوونی زینۆفیا لەناو شەقامی رۆژئاوادا دژی ئیسلام، ئەمە ئەوەمان پێ دەڵێت كە لەناو خودی كۆمەڵگەی لیبڕاڵ دیموكراتی رۆژئاواوە دژایەتی ئەو سیستمە دەكرێت و دەیانەوێت ئەو سیستمە كۆتایی بێت كە بناخەی سیستمی لیبڕاڵی نێودەوڵەتییە، راپۆرتەكەی ئەمساڵی میونشن، باس لەو گوتارە راشكاوانەیەی ڤیكتۆر ئۆربانی سەرۆكی هەنگاریا دەكات و جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە چۆن بە ئاشكرا ئۆربان رایگەیاندووە «هەرگیز دیموكراتییەتی كریستیانی، لیبڕاڵی نەبووە، بەڵكو دیموكراتییەتی كریستیانی غەیرە لیبڕاڵی بووە، بۆیە دەبێت دەستبەرداری دیموكراتییەتی لیبڕاڵی بین و بگەڕێینەوە بۆ دیموكراتییەتی كریستیانی.»، هەروەها هەڵكشانی حزبی راستڕەوی پۆپۆلیستیی ڤۆكس (VOX) ئیسپانیا كە سەرۆكەكەی خافێر ئۆتیگا سیمس، راشكاوانە بانگەشە بۆ ئەوە دەكات كە «ئیسلام دوژمنی سەرەكیی رۆژئاوایە، بۆیە لەسەر هاووڵاتیانی رۆژئاوا پێویستە كە غەزوی ئەو غەزوە ئیسلامییە بكەن كە ئێستا لەسەر رۆژئاوا هەیە».
لەسەر ئەم بنەمایە راپۆرتەكە دەپرسێت: ئایا چەمكی رۆژئاوا ئاماژەیە بۆ رۆژئاوایەكی هامۆجینی، یان جوگرافیایەكی یەكگرتوو؟ راپۆرتەكە بەم جۆرە وەڵامی ئەو پرسیارە دەداتەوە و دەڵێت: «رۆژئاوا لە بنەڕەتدا چەمكێكی یەكگرتوو و پێكەوە گرێدراو نییە، بەڵكو كۆمەڵگەیەكی تێكەڵی فرەئیتنی و فرەئایینی و فرەكولتوور بووە، بەڵام بە تێپەڕبوونی كات و بە هەنگاوهەڵگرتن لەسەر بنەماكانی لیبڕاڵ دیموكراتی و سەروەریی یاسا و پاراستنی مافەكانی مرۆڤ، ئابووری لەسەر بنەمای بازاڕ، هاوكاری لەناو دامەزراوە نێودەوڵەتییەكاندا، ئەمانە بوونە هۆكاری ئەوەی چەمكی رۆژئاوا بگۆڕێت و، ببێت بە ئاماژەیەك بۆ ئەو وڵاتانەی كە پابەند بوون بەم چەمكانەوە و، ئەو سیستمە جیهانییەشی كە پێی دەگوترا سیستمی لیبڕاڵیی نێودەوڵەتی، سەرەنجام بووە سیستمی نوێی جیهان و رۆژئاوا جڵەوگیری ئەو سیستمەی كردبوو، هەر لەسەر بنەمای ئەم پرەنسیپانە دامەزرابوو.
بەڵام لە ئێستای ناوخۆی رۆژئاوای هاوچەرخدا، بە ئاشكرا هەست دەكرێت، ئاراستەی گشتی بەرەو دژایەتیی لیبڕاڵیزم هەنگاو هەڵدەگرێت و، خەریكە ئەو رۆژئاوایەی كە بە تایبەتمەندی و بەهاكانی لە كۆمەڵگەكانی دیكە جیا دەكرایەوە، دەگۆڕێت بۆ كۆمەڵگەیەكی داخراوی كریستیانی سپی (White Christian) و، بانگەشە بۆ ئەوە دەكەن كە رۆژئاوا لەژێر مەترسیی ئەو بیانییانەدایە كە باكگراوەندی ئیتنی و ئایینی و كولتووری جیاوازیان هەیە. هەر بۆیە ئەوانەی دوای ئەم ئاراستەیە دەكەون، پێیان وایە كە رۆژئاوا بەرەو لاوازی چووە و بەردەوامییش لەسەر ئەم ئاراستەیە، رۆژئاوا بەرەو خۆكوژی دەبات و دەبێت ئەم ئاراستەیە رابوەستێت.
هاوكات لەگەڵ ئەم كێشە ناوخۆییانە، ئێستا دەوڵەتانی رۆژئاوا (یەكێتی ئەوروپا و ئەمریكا) لەسەر وەڵامدانەوەیان بۆ كێشە جیهانییەكان یەك ئاراستە و هاوئاواز نین. هەر بۆ نموونە، لە كاتێكدا دەوڵەتانی رۆژئاوا جەختیان لەسەر ئەوە دەكردەوە، كە دەبێت رێككەوتنی ناوكیی وڵاتانی 5+1 لەگەڵ ئێران، هەموو لایەك پێوەی پابەند بن، بەڵام ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بە تەنیا لە رێككەوتنەكە هاتە دەرەوە، هەروەها لە كاتێكدا دەبوو دەوڵەتانی رۆژئاوا (ئەمریكا و یەكێتیی ئەوروپا) یەك هەڵوێستیان سەبارەت بە بۆرییە گازییەكان (Nord stream 2) بۆ گواستنەوەی گاز بە رێگەی بۆری لە شاری فیورگی رووسیاوە بۆ شاری گرایفیساڵد لە ئەڵمانیا لە یەكدی نزیك بووایە، بەڵام رای جیاوازیان هەبووە، ئەم هێڵە بۆرییانە كە درێژییەكەی 1222 كم، بە ژێر ئاودا گاز دەگوازنەوە، دریژترین بۆریی گواستنەوەی گازن لە جیهاندا.
ئەم پشێوییەی دەوڵەتانی رۆژئاوا لە هەمبەر كێشە جیهانییەكان، بەتایبەتیش لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقیادا، وایكردووە كە دەرگایەك بۆ رووسیا بكرێتەوە، بۆ ئەوەی بە ئاسانی دەستێوەردان بكات و بە ئاسانی خۆی تێكەڵاوی شەڕی سووریا بكات و، هاوشان لەگەڵ سوپای سووریا بە ناوی شەڕەوە هێرش بكەنە سەر نەخۆشخانە و شوێنە مەدەنییەكان و بە هەزاران خەڵكی مەدەنی بكوژن، بەبێ ئەوەی رۆژئاوا وەڵامدانەوەیەكی هەبێت.
هەڵوەستەكردنمان لەسەر ئەم حاڵەتەی ئێستا رۆژئاوا خۆی تێدا دەبینێتەوە، ئاماژەیەكی زۆر روون و ئاشكرایە كە كۆنفڕانسی ئەمساڵی میونشن، پێمان دەڵێت، دەبێت جیهان خۆی بۆ ململانێیەكی توندی نێوان هێزە گەورەكان ئامادە بكات، كە بریتین لە (ئەمریكا، ئەوروپا، چین و رووسیا)، بەڵام پرسیاری گرنگ لێرەدا ئەوەیە، ئەگەر ئەمریكا لە ماوەی 75 ساڵی رابردوو خۆی سەركردایەتیی رۆژئاوای كردووە و لە ماوەی ساڵانی شەڕی سارددا باڵانسەكەی لە نێوان بلۆكی رۆژهەڵات و رۆژئاوا راگرتبوو، ئەگەر لەمەودوا، بە تەنیا بێتە ناو ململانێی نێوان زلهێزەكان، ئایا ئەوروپا دەبێتە ئەو گەورە هێزەی كە بتوانێت ململانێیەكە لەگەڵ رووسیا و چین رێكبخات؟ وەڵامی ئەم پرسیارەش راپۆرتی ئەمساڵی كۆنفڕانسی میونشن بەو جۆرە دەیداتەوە، لەگەڵ ئەوەی ئەوروپا هەتا ئێستا بە تەنیا خۆی لەم گەمەیەدا تاقی نەكردۆتەوە، بەڵام لە ئێستاوە دەبێت خۆی بۆ فێربوونی ئەو گەمەیە ئامادە بكات.
ئاماژەدانمان بە رەهەندە گشتییەكانی ئەو بابەتانەی راپۆرتی ئەم كۆنفڕانسە بایەخی پێ داون و لەناو پانێڵەكاندا زۆر بیروبۆچوونی لەسەر خرانەڕوو، بۆ ئەوەیە بپرسین: ئایا گرنگیی بەشداریی هەرێمی كوردستان لەناو ئەم كێشەیەدا كە چەندین رەهەندی جیاواز لەخۆی دەگرێت، لە كوێدایە؟ لەوانەیە وەڵامی كورت بۆ ئەم پرسیارە ئەوە بێت، دیارە هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2015 و لە كۆنفڕانسی (51)ـەمینی میونشنەوە بەشداریی ئەو كۆنفڕانسە گەورە و گرنگە نێودەوڵەتییە دەكات، ئەگەر لە سەرەتادا قارەمانیەتی پێشمەرگە لە تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش دەرگای بۆ كردبێتەوە، ئەوا لە ئێستادا ئەو فرەنەتەوەیی و ئایینی و كولتوورییەی لە كوردستاندا هەیە و بۆتە بنەمای ئاشتی و تەبایی نێوان پێكهاتە جیاوازەكان و سەقامگیری و تەناهی سیاسی لە كوردستاندا دەستەبەر كردووە، ئەو خاڵە گرنگەیە كە ئێستا لە تەواوی دەوڵەتانی رۆژئاوادا بۆتە ئەو مەحاڵەی جاڕی رۆژئاوای پێ دەدەن.