كاریزمای مستەفا بارزانی نییەتی پاك. ئیرادەی گەل. ئاشتی و پێكەوەژیان

كاریزمای مستەفا بارزانی   نییەتی پاك. ئیرادەی گەل. ئاشتی و پێكەوەژیان
داواكاریی رێبەری كاریزما و داواكاریی گەل یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو دروست دەكەن، ئەوجا لەبەر ئەوەی كە ئەو بیركردنەوە و مێژووە هەر بە زیندوویی دەمێنێتەوە، ئەوا رابەری كاریزماش هەر بە زیندوویی لە ویژدانی گەلەكەیدا دەمێنێتەوە، هەر لەبەر ئەمەشە نەتەوە ئازادەكان ساڵانە یادی لەدایكبوونی رێبەرە كاریزماكانیان دەكەنەوە.


ویژدان و هۆشیاری بە یاسا تەنیا یەك شت دروست دەكەن، هەروەك چۆن داواكاریی خودی رێبەر و داواكاریی گەل، یەك مێژوو و یەك بیركردنەوە دروست دەكەن، ئەمەش ئەو سەرسوڕمانەی بۆ من دروست كردووە، كاتێك ماندیلا لە دادگادا ئەو پرسیارە دەكات: «ئایا ملكەچی یاساكانی ئێوە بین، یان ملكەچی ویژدانی خۆمان بین؟» بەمجۆرە وەڵامی ئەو پرسیارەی داوەتەوە: «ئێمە دژی ئەو یاسایانەین كە كۆماری یەكێتی باشووری ئەفریقیای لەسەر دامەزراوە، لەبەر ئەوەی نە گەلەكەم و نە خۆیشم بەشداریمان لە داڕشتنیدا نەكردووە، هەر بۆیە ئێمە هۆشیارین كە ئەو یاسایانە پێشێل دەكەین، بەڵام ئێمە لێی بەرپرسیار نین لەم بارودۆخەی كە دروست بووە و ئێمەی خستۆتە بەردەم دوو بژارە، كە یان ئەوەیە دەبێت ملكەچی یاساكانی ئێوە بین، یانیش ملكەچی ویژدانی خۆمان. لە نێوان ئەم دوو بژارەیەدا فەرز بوو لە سەرمان كە رووبەڕووی ململانێیەكی تازەی نێوان یاساكانی ئێوە و ویژدانی خۆمان ببینەوە، ئایا پێویستە چی بكەین، كاتێك بەرامبەرمان حكومەتێكە رەخنە و پێشنیارەكانمان فەرامۆش دەكات؟ پرسیاری ئێمە ئەوەیە، ئایا ملكەچی ئەو یاسایانە‌ بین، كە رەتكردنەوەی ئێمە بە تاوان دەزانێت و، سەرەنجام خیانەت لە قەناعەتی خۆمان بكەین؟ یان ئەوەی لەسەرمان پێویستە ئەوەیە كە پێچەوانەی یاساكانی ئێوە رەفتار بكەین و ئەو ئەركە جێبەجێ بكەین كە ویژدانمان دەیخاتە سەرشانمان؟ لە نێوان ئەم دوو ئاراستەیەدا پیاوانی جوامێر و دادپەروەر بێجگە لە هەڵبژاردنی «ملكەچبوون بۆ ویژدانی نەتەوە» وەڵامێكی دیكە نادەنەوە، ئێمە ئەم رێگەیەمان هەڵبژارد كە ویژدانمان داوای دەكات، ئەوجا ئاكامی ئەم بڕیارە هەر كارەساتێك بەدوای خۆیدا دەهێنێت، گرنگ نییە، لەبەر ئەوەی ئەمە داواكاریی ویژدانی گەلەكەمە.»


ژاك دریدا وتاری سەرسامبوون بە ماندیلا كتێبی ستراتیژیەتی تەفكیكی میتافیزیكیا


مارتن هایدگەر دەڵێت: «ئیرادە پێش ئەوەی سەركردایەتیی ئەوانی دیكە بكات، بۆ ئەوەی پێوەی پابەندبن، سەركردایەتی خودی خاوەن ئیرادە دەكات، ئەم ئیرادە بەدەستهاتووە بەرز دەبێتەوە بۆ سەرووی خود، یان خاوەن ئیرادەكە خۆی». ئەگەر ئێمە لە بازنەی بیركردنەوەی ئەم فەیلەسووفەدا بەوجۆرە پرسیار سەبارەت بە سەرسامیی خۆمان بكەین، ئەوا پرسیاری ئێمە ئەوە دەبێت: چۆن مستەفا بارزانی هەڵكەوت؟ بۆچی خەم و بیركردنەوە و گوتار و رەفتارەكانی بوونە ئەو نموونە بەرزە كە بۆ ئێستا و ئایندە پێویستمان پێیەتی؟ لە وەڵامی ئەم پرسیارەدا بیرمەندان پێمان دەڵێن: كاتێك گوتار و رەفتاری كاریزما دەبێتە ئەو میكانیزمەی ئەزموون و ئیرادەی گەلی چەوساوە پێناسە بكاتەوە و خودی كاریزماكەش ملكەچی وێژدانی گەلەكەی خۆی بێت، ئەوا جیا لەوەی هاوشانی خۆشەویستیی كاریزماكە لە ناو هاووڵاتیانی خۆی، دوژمنان و نەیارانیشی سەرەتا بە نهێنی پێی سەرسام دەبن و پاشان مێژووش ئەو نهێنییە ئاشكرا دەكات، ئەمەش نهێنیی سەرسامبوونە بە مستەفا بارزانی.


مێژووی نەتەوە ئازادەكان جیاوازیی نێوان «رێبەری كاریزما و سەرۆك» لەو خاڵەدا بەرجەستە دەكات، كە هەمووكات ئیرادەی نەتەوە سەركردایەتیی شەخسی رێبەر و كاریزما دەكات، بەڵام زۆر جار ئیرادەی سەرۆك سەركردایەتیی گەلەكەی دەكات، لەم چوارچێوەیەدا ئەگەر بە میتۆدی هایدگەر بۆ بەهای «ئیرادە» ئەو گووتە بەرزەی مستەفا بارزانی راڤە بكەینەوە كە دەڵێت: «چەند مەزنە مرۆڤ خزمەتكاری گەلەكەی خۆی بێت»، ئەوا راشكاوانە ئەوەمان پێ دەڵێت كە ئیرادەیەك سەركردایەتیی كاریزمای مستەفا بارزانی كردووە، كە ئەویش ئیرادەی گەلی كوردستانە، راستە ئەو ئیرادەیە مستەفا بارزانی كردووەتە كاریزما و رێبەر، بەڵام بارزانی لەژێر سەركردایەتیی ئەو «ئیرادە»یەدا خزمەتكار بووە و شانازییشی بەو «خزمەتكاری»یەوە كردووە.


لێرەوە ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ئەو پەیوەندییە دیالیكتیكییەی دریدا كە لە نێوان «ویژدان و هۆشیاربوون بە یاسا» دروستی كردووە و، پاشان ئەو پرسیارە بكەین: ئەگەر مستەفا بارزانی لە شۆڕشی یەكەمی «بارزان»دا ملكەچیی بۆ ویژدانی گەلەكەی هەڵبژاردبێت و ئەو یاسایانەی سەردەمی حوكمڕانیی پادشایەتیی عێراقی رەت كردبێتەوە، كە خواست و داواكاریی گەلەكەی بە تاوان لە قەڵەم داوە و، لەم پێناوەشدا ئاكامی ئەم بڕیارەی هەر چییەك بووبێت، فەرامۆشی كردبێت، ئایا ئەو دەكرێت ئەم مێژووە شوێنی تایبەت بۆ ئەم بڕیارە دیاری بكات؟ لە وەڵامی ئەم پرسیارەدا پەیوەندییە دیالیكتییەكەی نێوان «ویژدان و هۆشیاری بە یاسا» لە زاری دریداوە، وەڵامی ئەم پرسیارەمان دەداتەوە و دەڵێت: ویژدان و هۆشیاریی بە یاسا، جمكن، یەك ئامانج دروست دەكەن، هەروەك چۆن بڕیاری رێبەر و داواكاریی گەلەكەی، یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو دروست دەكەن، بەڵام پرسیاری دیكە ئەوەیە، ئایا بڕیارەكەی مستەفا بارزانی لە سییەكانی سەدەی رابردوودا توانی یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو بۆ گەلی كوردستان دروست بكات؟ وەڵامی ئەم پرسیارەش مێژووی بزوتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان لەماوەی 1931- 1943 دەیداتەوە. راستە لە ماوەی ئەو دە ساڵەدا بارزانی و شۆڕشگێرەكانی ناوچەی بارزان باجێكی زۆری شۆڕشی یەكەمی بارزانیان دا و، شەخسی بارزانی بۆ خوارووی عێراق و پاشانیش بۆ سلێمانی دوور خرایەوە و دەستبەسەر بوو، بەڵام كاتێك بڕیاریدا جارێكی دیكە شۆڕشی دووەمی بارزان لە 1943 دەست پێ بكاتەوە، مێژوو پێمان دەڵێت، لەم ساتە وەختەدا بیركردنەوەی بارزانی و داواكاریی گەلی كوردستان بوونە یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو، هەر بۆیە جیا لەوەی شێخ مەحموودی حەفید پشتیوانیی خۆی بۆ شۆڕشەكەی دووپات كردەوە و هاوكاریی گەورەی كرد بۆ ئەوەی بگاتەوە چیاكانی كوردستان و، شۆڕش هەڵبگیرسێنێتەوە، لە هەمانكاتدا حزبە سیاسییەكانی ئەو سەردەمە «حزبی هیوا» لەگەڵ «ئەفسەرە ئازادیخوازەكان» و تەواوی چین و توێژە جیاوازەكانی كوردستان بوونە پشتیوانی شۆڕشەكە و، شەرعییەتی ئەوەیان بە سەركردایەتیی شۆڕشی بارزان «لیژنەی ئازادی» دا كە بە نوێنەرایەتیی گەلی كوردستان دانوستاندن لەگەڵ حكومەتی سەردەمی پادشایەتی عێراق بكات، ئەم وەرچەرخانە سەردەمی ناوچەگەریی كۆتایی پێهنا و لە جێی ئەو چەمكی «كوردبوون و كوردستانیبوون» لەدایك بوون، بەڵام كوردبوون و كوردستانیبوون تەنیا لەسەر ئاستی جوگرافیای كوردستانی عێراق نا، بەڵكو لەسەر ئاستی جوگرافیای هەر چوار پارچەی كوردستان، كە ئەمەش بە كردەیی لە چوونی بۆ هاوكاریی كۆماری كوردستان بوو بە بەڵگەیەكی گەوهەریی دیكەی مێژوو كە سەلماندنی «بیركردنەوەی بارزانی و داواكاریی گەلی كوردستان لە هەر چوارپارچە بووەتە یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو.


شۆڕشی دووەمی بارزان لە ساڵی 1943، وەرچەرخانێكی دیكەیە كە بە یاسا ئاستی هۆشیاریی كاریزمایی بارزانی دەكاتە «دیكیۆمێنتی یاسایی رێككەوتن لەسەركراو»، ئەمەش بەو مانایەی دانوستاندنی سەركردایەتیی شۆڕشی دووەمی بارزان لەگەڵ حكومەتی پادشایەتیی عێراق لەسەر ئەوە كراوە، بۆ رەتكردنەوەی ئەو یاسایانەی كە مافەكانی گەلی كوردستان بە تاوان دەزانێت، دەبێت كۆمەڵێك یاسای دیكە دەربچێت كە مافەكانی گەلی كوردستان لەسەر ئاستی مێژوو و جوگرافیا گەرەنتی بكات، بە ناسنامەی كوردستانیبوونی كەركووكیشەوە، راستە شۆڕشی دووەمی بارزان لە ساڵی 1943 لەگەڵ حكومەتی سەردەمی پادشایەتیی عێراق نە گەیشتنە رێككەوتن، بەڵام دواكاریی گەلی كوردستان بۆ هەڵوەشانەوەی هەموو ئەو یاسانەی كە مافی گەلی كوردستان بە تاوان دەزانێت، بووە ئەمری واقیع و ئاستی داواكاری و داخوازیی گەلی كوردستان بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆ هەڵكشا، كە ئەمەش ئامانجی بیركردنەوەی مستەفا بارزانی بوو.


مستەفا بارزانی لەبەر ئەوەی بیركردنەوەی بەو شێوەیە بووە كە هەموو كات خۆی بە خزمەتكاری ئیرادەی گەلەكەی بزانێت، ئەوا لەگەڵ هەڵكردنی ئاڵای كوماری كوردستان لە رۆژهەڵات، خۆی و پێشمەرگەكانی چوون بۆ هاوكاری و پاراستنی ئەو كۆمارە، بەڵام ئەوەی گەورەیی و كاریزمایی بارزانی لە گەوهەری مێژووی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستاندا دەكاتە نەخش، ئەو هەڵوێستەی بوو كە بە پێشەوای راگەیاندن، «ئێمە هاتووین سەربازی كۆماری كوردستان بین»، ئەم هەڵوێستە پێشەوای گەیاندە ئەو قەناعەتەی كە ببێتە بەشێك لە بیركردنەوەی بارزانی و سەرەنجام پێشەوا قازی محەمەد پاراستنی ئاڵای كوردستان بە مستەفا بارزانی سپارد.
ئەوجا ئەگەر لێرەوە سەیری مێژووی تەمەنی مستەفا بارزانی بكەین، لە نێوان تەمەنی 30-42 ساڵیدا سێ قۆناخی گرنگی مێژوویی لە ناو بزاڤی رزگاریخوازیی كوردستاندا تۆمار كردووە، لەگەڵ ئەوەی ئەو سێ قۆناخە (شۆڕشی یەكەمی بارزان، شۆڕشی دووەمی بارزان، بەشداریكردنی لە كۆماری كوردستان)، هیچیان سەركەوتنی تەواوی بەدەست نەهێنا، بەڵام پێگە و شكۆی كاریزمای بارزانی مستەفایان لە ناو ویژدانی گەلی كوردستاندا گەیاندە ئەو لوتكەیەی كە بە درێژایی مێژوو هیچ رێبەرێكی دیكە لە ناو مێژووی شۆڕشەكانی كوردستاندا پێی نەگەیشتبێت. بۆچی؟ لەبەر ئەوەی بیركردنەوەی مستەفا بارزانی و داواكاریی خەڵكی كوردستان ببوونە یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو، ئەوجا چۆن گەلی كوردستان هەرگیز دەستبەرداری داواكاری و مافەكانی خۆی نابێت، بە هەمان شێوە مستەفا بارزانی بڕیاری دابوو كۆڵ نەدات و تەسلیمی ئیرادەی هیچ داگیركارێك نەبێت، هەر بۆیە كە دوای كۆماری كوردستان بڕیاری دا، چەندین هەزار كیلۆمەتر ببڕێت و بەرەو یەكێتی سۆڤیەتی پێشان كۆچ بكات و، خۆی نەدات بەدەستەوە، ئەم بڕیارە سەختە وێنای كاریزمایی مەلا مستەفا بارزانی كردە هەوێنی شیعری سەرجەم شاعیرەكانی كوردستان و بووە ئەو ویژدانە زیندووەی كە هەر تاكێكی گەلی كوردستان وەك ویژدانی خۆی سەیری دەكرد. ئەم ئاوێتەبوونە دەبێتە وەڵامی ئەو پرسیارەی كە لە سەرەتا ورووژاندمان: بارزانی چۆن هەڵكەوت؟ چۆن بیری دەكردەوە و چۆن گوتار و رەفتارەكانی پێناسەی داواكارییەكانی تەواوی خەڵكی كوردستانی دەكردەوە؟


لێرەوە، لە دوای ساڵی 1946 ئیدی ئیجماعی ویژدانی نەتەوەیی و نیشتمانی لە ناو بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستاندا هاوكێشەیەكی تازەی دروست كرد، ئەو هاوكێشە تازەیەش ئەوە بوو كە «كوردبوون و كوردستانیبوون»ی كردە ناسنامەی بارزانی و، ناوی مستەفا بارزانی بووە ناسنامە بۆ كوردبوون و كوردستانیبوون، بە دیوێكی دیكەدا متمانەی گەلی كوردستان گەیشتە ئەو ئاستەی كاتێك، مستەفا بارزانی نوێنەرایەتیی مافەكانی گەلی كوردستان دەكات، ویژدانی بارزانی ویژدانی زیندووی نەتەوەیەكە و لێك جیا ناكرێنەوە، ئەمەش بە راشكاوی لە ساڵی 1958 گەڕانەوەی بارزانی لە یەكێتی سۆڤیەتی پێشووە‌وە بۆ عێراق رەنگی دایەوە، كاتێك بارزانی بەو گۆڕانكارییانە رازی بووە كە شۆڕشی چواردەی تەموز بە سەركردایەتیی عەبدولكەریم قاسم لە دەستوور و یاساكانی عێراق دروستی كردبوو، گەلی كوردستان ئەم رازیبوونەی مستەفا بارزانی بە دەنگی ویژدانی خۆی دەزانی، بەڵام كاتێك حكومەتی قاسم لە دەستوور و یاساكانی خۆی پەشیمان بووەوە، جارێكی دیكە مستەفا بارزانی گەڕایەوە بۆ ملكەچبوون بۆ ویژدانی نەتەوەكەی و لەگەڵ نەتەوەكەی شۆڕشی ئەیلوولی مەزنی هەڵگیرساندەوە.

رێبەرایەتیی مستەفا بارزانی لە شۆڕشی ئەیلوولدا، لەسەر سێ بنەمای سەرەكی شۆڕشی ئاراستە دەكرد كە بریتی بوون لە «نییەتی پاك، ئیرادەی گەلی كوردستان، بڕوابوون بە ئاشتی و پێكەوە ژیان» ئەم سێ بنەمایە جیا لەوەی ببووە چوارچێوەیەك بۆ پێناسەكردنەوەی ئیرادەی بەهێزی گەلی كوردستان، لە هەمانكاتدا ئەم ئیرادەیە چەندین جار حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراقی بە چۆكدا هێنان و ناچاریكردن كە داوای دانوستاندن و گفتوگۆ لەگەڵ سەركردایەتیی شۆڕشی ئەیلوول بكەن، بەڵام لەبەر ئەوەی تێكڕای دانوستاندنەكانی نێوان شۆڕشی ئەیلوول و حكومەتە یەك لە دوا یەكەكانی عێراق بۆ بەرجەستەكردنی ئەو سێ بنەمایە بوون كە شۆڕشی ئەیلوولی ئاراستە دەكرد، سەرەنجام ئەم ئاراستەیە رێككەوتننامەی مێژوویی 11ی ئاداری 1970ی لێ بەرهەم هات، كە تا ئێستاش ئەو دیكیۆمێنتە مێژووییە كە گەلی كوردستان بە جیاوازیی ئایدیۆلۆژیای سیاسی و جیاوازیی نەتەوە و ئایینەوە شانازیی پێوە دەكەن و هەنگاوی بۆ ئایندە لەسەر هەڵدەگرن. راستە لە ئێستادا لە رووی ناوەوە قەوارەی «هەرێمی فیدڕاڵیی كوردستان لە چوارچێوەی عێراقدا، لە ناوی ئۆتۆنۆمیی كوردستان لە چوارچێوەی عێراقدا» قۆناخێكی پێشكەوتووترە، بەڵام ئەگەر رێككەوتننامەی ئادار نەبوایە، ئەوا ئەو هەنگاوە هەڵنەدەگیرا، مێژووش ئەم راستییە ئاشكرا دەكات و پێمان دەڵێت: دانوستاندنەكانی بەرەی كوردستانی لە ساڵی 1991 بۆ جێبەجێكردنی رێككەوتنی ئاداری 1970 بووە لەگەڵ حكومەتی عێراق، بەڵام كاتێك رژێمی بەعس و سەدام ئامادە نەبوون رێككەوتن جێبەجێ بكەن و هەلومەرجی سیاسیی نێودەوڵەتیی ئەو كاتیش بۆ حكومەتی بەعس و سەدامیش لە بار نەبوو، بۆیە دەرفەتی هەڵبژاردن لەسەر پێشنیاری سەرۆك مسعود بارزانی بۆ كوردستان هاتەپێش و، دوای هەڵبژاردن و دامەزراندنی پەرلەمان و حكومەتی كرد و، بە بڕیاری پەرلەمان «ئۆتۆنۆمی گۆڕدرا بۆ فیدڕاڵی».


كاریزما و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی بۆ ئێستا و داهاتوومان
ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی چەندین قۆناخی جیاوازی بە خۆیەوە بینیوە، بەڵام جیاوازیی قۆناخەكان ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی نەگۆڕیوە، بەڵكو هەر قۆناخێك بەرەوپێشەوەچوونێكی لە «ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی»دا دروست كردووە، لەسەر ئەم بنەمایە ئەگەر مستەفا بارزانی لە ساڵی 1919 لە «بارزان» لەگەڵ هێزێك بەڕێ كەوتبێت بەرەو سلێمانی بۆ هاریكاری و پارێزگاری لە «مەملكەتی» شێخ مەحموودی حەفید و، لە 1945 جارێكی دیكە چووبێت بۆ هاوكاری و پاراستنی كۆماری كوردستان بە سەرۆكایەتیی پێشەوا قازی محەمەد و، لە ساڵی 1976 یش لە ناو بارەگای لیژنەی مافی مرۆڤی نیودەوڵەتی لە «نیویۆرك» بە ئامادەبووان بڵێت: «سەیری هەموو ئاڵای نەتەوەكانمان لە بەردەم بارەگای نەتەوە یەكگرتووەكان كرد، تەنیا ئاڵای گەلەكەی خۆم، ئاڵای كوردستانم نەبینی»، ئەمە مانای ئەوەیە مستەفا بارزانی لە تەمەنی 16 ساڵی و تەمەنی 73 ساڵی ویژدانی هەمان ویژدان بووە و بیركردنەوەشی هەمان بیركردنەوە بووە، كە ئەویش بەدەستهێنانی مافەكانی گەلی كوردستانە كە لە لوتكەدا دەگاتە دامەزراندنی «دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان».
لێرەوە ئەگەر پرسیارەكە بە شێوەیەكی دیكە بكەین، ئایا ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی، ئێستا لای سەرۆك مسعود بارزانی گۆڕدراوە، یان هەمان ویژدان و بیركردنەوەیە و لە قۆناخێكی دیكەدا بەرەوپێشەوەچوونێكی ئەرێنیی بەخۆیەوە بینیوە؟
ئەم واقیعە كە چوارچێوەی 102 ساڵی مێژووی خەباتی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان خۆی بەرجەستە كردووە و هەر یەكێك لە ئێمە ئەو واقیعە لە ویژدان و بیركردنەوەمان و لە داواكاریی هەر تاكێكی گەلی كوردستان بەرجەستە بووە و بووتە باوەڕێك كە پاشەكشەلێكردنی دەبێتە «خیانەتی نیشمان»، ئەوا ئەم ئاراستەیە فەرزی دەكات لەسەرمان كە بەردەوام خوێندنەوەی «ئەبستمۆلۆژی» لە ناو فیكری مستەفا بارزانی-دا بكەین، نەك بە شێوازێكی ئەركیۆلۆژییانە بەناو مێژوودا شۆڕ ببینەوە، ئەمەش لەبەر ئەوەیە بۆ ئێستای ئێمە ئەوە پێویست نییە «ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی» چۆن مامەڵەی لەگەڵ رووداوەكانی قۆناخە جیاوازەكان كردووە، بەڵكو ئەوەی بۆ ئێستامان گرنگە، ئەو خوێندنەوە «ئەبستمۆلۆژییە»یە كە بۆ ئێستا و داهاتوو جارێكی دیكە بەرەوپێشەوەچوون لە ناو «ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی» دروست دەكاتەوە، ئەو وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارەیە كە چۆن بارزانی هەڵكەوت؟ چۆن بیركردنەوەی كاریزمایی ئەو بووە یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو بۆ نەتەوە؟ چۆن مستەفا بارزانی سێ كوچكەی «نییەتی پاك، ئیرادەی گەل، ئاشتی و پێكەوە ژیان»ی پێكەوە كۆكردبووەوە و ببووە خواست و داواكاریی هەموو خەڵكی كوردستان.


بۆ كردنەوەی دەروازەیەك بۆ چوونە ناو ئەم باسە گرنگە، پێویستمان بەوەیە بچینە ناو مێژووی رێبەرە كاریزماییەكانی نەتەوە ئازادەكان و، لە ناو ئەو مێژووەدا خوێندنەوەی ئەبستمولۆژییانە بۆ بیركردنەوەی رێبەر و كاریزمایی مستەفا بارزانی بكەین.
ئەوەی دەبێتە خاڵی هاوبەش لە نێوان كۆی رێبەرە كاریزماییەكانی نەتەوە جیاوازەكانی جیهان، ئەوەیە كە بیركردنەوەی رێبەرە كاریزماییەكان، بیركردنەوەیەكی زیندووە و وەك بیركردنەوەی خودی رێبەرە كاریزماكە سەیر ناكرێت، ئەمەش لەبەر ئەوەیە كە بیركردنەوەی رێبەری كاریزمایی لەگەڵ داواكاریی گەلەكەی یەك بیركردنەوە و یەك مێژوو دروست دەكەن و چۆن ئەو بیركردنەوە و مێژووە لە ویژدانی هەر تاكێكی نەتەوەدا بەردەوام بە زیندوویی دەمێنێتەوە، ئەوا بە هەمان شێوەش سەركردە كاریزماییەكان وەك رۆحێكی زیندوو هەر بە زیندوویی دەمێننەوە، ئەمەش وایكردووە نەتەوە ئازادەكان تەنیا یادی رۆژی لەدایكبوونی رێبەرە كاریزماییەكانیان دەكەنەوە و، ئامانجیشیان لەم یادكردنەوەیە ئەوەیە كە لە میانەی ئەو «یەك بیركردنەوە و یەك مێژووە» هاوبەشیی نێوان گەل و رێبەرە كاریزماكە جارێكی دیكە لەو بۆنەیەدا پێكەوە یادی بكەنەوە.
ئەم میتۆدە فێرمان دەكات، یادكردنەوەی ساڵڕۆژی لەدایكبوونی مستەفا بارزانی وەك رێبەر و كارێزمای گەل و نەتەوەیەك، بۆنەیەكە بۆ دووبارە بیركردنەوە بە هەمان شێوازی مستەفا بارزانی لەسەردەمێكی جیاوازدا، نەك گێڕانەوەی مێژوو.
سەرۆك مسعود بارزانی لە كتێبی «بۆ مێژوو» پێمان دەڵێت: «هەر وەك چۆن ئەمڕۆ دوێنێ نییە، سبەێنیش ئەمڕۆ نابێت»، ئەم وتە بەرزەی سەرۆك مسعود بارزانی، گێڕانەوەی مێژوو نییە‌، بەڵكو خوێندنەوەیەكی قووڵی ئەبستمۆلۆژییانەیە لە ناو بیركردنەوە و ویژدانی مستەفا بارزانی-دا، بە مانایەكی دیكە هەر وەك چۆن بیركردنەوە و ویژدانی مستەفا بارزانی بە هەوراز و نشێوی زۆردا تێپەڕیوە، بەڵام بەردەوام لەگەڵ داواكاریی خەڵكی كوردستاندا یەك مێژوو و یەك بیركردنەوەی دروست كردووە، ئەوا ئەو «ئەمڕۆ»یەی كە سەرۆك مسعود بارزانی تیایدا رایگەیاندەوە «بێجگە لە چیاكانی كوردستان دۆستێكی دیكەمان نییە» و بە حیسابی هەندێ كەس «دوێنێ» نییە و، نابێت وەك دوێنێ بیربكەینەوە، بەڵام لەبەر ئەوەی سەرۆك مسعود بارزانی لەو «ئەمڕۆ» سەختەدا بە هاوشێوەی مستەفا بارزانی بە « نییەتی پاك، ئیرادەی گەلی كوردستان، ئامانجی ئاشتی و پێكەوە ژیان» چۆكی بە سەختیی ئەو «ئەمڕۆ»یە دادا، ئەوا وەك بینیمان ئەو «ئەمڕۆ» رەشە بە داستانەكانی «پردێ، مەحموودیە، سحیلا» و بە تێكشكاندنی دەبابەی «ئابرامزی ئەمریكی» ئەو سبەینێ»یەی دروست كرد كە سەرۆك بارزانی وەڵامی بۆ ناردەوە «سبەینێش ئەمڕۆ نییە».


ئەم میتۆدەی ئێستا سەرۆك مسعود بارزانی خوێندنەوەی ئەبستمۆلۆژییانەی لەناو «ویژدان و بیركردنەوەی مستەفا بارزانی» پێ دەكات، خەسڵەتێكی خۆڕسك و زیرەكییەكی فیترییە و ئەو لێهاتووییەی هەیە كە لە «كاریزمایی رێبەرە نیشتمانی و نەتەوەییەكان»دا هەیە، ئەم دیاردەیە لە ناو هەر 46 سەرۆك كۆمارەكەی ئەمریكا مێژوویەكی زنجیرەبەندی هەیە و، هەر 46یان پێكەوە مێژووی كاریزمایی سەرۆكەكانی ئەمریكا دروست دەكەن، بەڵام پلەبەندیی سەرۆكەكان بۆ زیندووكردنەوەی كاریزمای «باوكانی دامەزرێنەر» بەپێی ئاستی لێهاتوویی سەرۆكەكان دەگوڕێت، هەر بۆ نموونە (فرانكلین دی رۆزفلت) كە سەرۆكی 32هەمینی ئەمریكا لە پلەبەندی بە زیندووهێشتنەوەی كاریزمای «باوكانی دامەزرێنەری ئەمریكا» لە ریزی دەیەمین سەرۆك ریزبەند دەكرێت، كە واتە ئەم هەڵسەنگاندنەی پلەبەندیی سەرۆكەكانی ئەمریكا لەسەر ئاستی بەزیندوو هێشتنەوەی كاریزمای «باوكانی دامەزرێنەر» پەیوەندی بە مێژووەوە نییە، بەڵكو پەیوەندی بە شێوازی دووبارە خوێندنەوەی ئەبستمۆلۆژییانەوە هەیە لە ویژدان و بیركردنەوەی كاریزماكانی دیكەی دامەزرێنەری نەتەوە، لەسەر ئەم بنەمایە بە درێژایی مێژوویی نیو سەدەی رابردوو، سەرۆك مسعود بارزانی تەنیا رێبەرە كە بە لێهاتوویی خۆی كاریزمای (باوكانی دامەزرێنەری نەتەوە) هەر لە شێخ عەبدوڵای نەهرییەوە تا دەگاتە شێخ عەبدولسەلامی بارزانی و شێخ مەحموودی حەفید و قازی محەمەد و مستەفا بارزانی، بە هەمان شێواز و میتۆدی مستەفا بارزانی درێژە پێدەری بە زیندووهێشتنەوەی ویژدان و بیركردنەوەی باوكانی دامەزرێنەری نەتەوە بووە، ئەم ئاراستەیەی سەرۆك مەسعود بارزانی لەسەر بنەمای كاریزمایی مستەفا بارزانی لەسەر سێكوچكەی «نییەتی پاك، ئیرادەی گەلی كوردستان، بڕوابوون بە ئاشتی و پێكەوە ژیان»، جارێكی دیكە لە سەردەمێكی جیاواز و لە شێوازێكی بەرەوپێشەوەی دیكە، دەبینین ناسنامەی «كوردبوون و كوردستانیبوون»ی كردووەتە ناسنامەی سەرۆك مسعود بارزانی و بە پێچەوانەوەشەوە سەرۆك مسعود بارزانی -شی كردووەتە پێناسەی «كوردبوون و كوردستانیبوون».


نهێنیی مانەوەی «ویژدان و بیركردنەوەی كاریزمایی رێبەری نەتەوە» بە زیندوویی، دەگەڕێتەوە بۆ بەزیندووهێشتنەوەی بنەمای بیركردنەوەی كاریزمای رێبەری نەتەوە، بەزیندووهێشتنەوەی ئەم بنەمایانە «نییەتی پاك، ئیرادەی گەل، بڕوابوون بە ئاشتی و پێكەوە ژیان»، كاریزمای رێبەری نەتەوە بە زیندوویی دەهێڵێتەوە لەناو ویژدانی تاكەكانی نەتەوە، لەمەش زیاتر ئەم بەزیندوومانەوەیە دەبێتە چاودێر و مەحەك بۆ ئەو رێبەر و كاریزمایەی دوای كاریزماكانی دیكە رێبەرایەتیی نەتەوەكەی دەخاتە سەرشانی خۆی، كە ئێستا ئەو رێبەرە سەرۆك مسعود بارزانی-یە، ئەمەش بەو مانایەی راستە رێبەر و كاریزمایی سەرۆك مسعود بارزانی لەسەر بنەمای پاراستنی پرانسیپە سەرەكییەكانی «نییەتی پاك و ئیرادەی گەل و بڕوابوون بە ئاشتی و پێكەوە ژیانە»، ئەم پرانسیپانەش لەگەڵ وەك داواكاری كاریزمای مستەفا بارزانی و داواكاری گەلی كوردستان، یەك بیركردنەوە و یەك مێژووی دروست كردووە، كەواتە ئەم یەك بیركردنەوە و یەك مێژووە دەبێتە ئەو بازنەیەی وەك سنوور ئیرادەی سەرۆك مسعود بارزانی تێدا هەڵدەسووڕێت و، هەر ئەو بازنەیەش ئەو متمانەیەی پێ بەخشیوە كە ئێستا «كوردبوون و كوردستانیبوون»ی بووەتە ناسنامەی و گەلی كوردستانیش شانازی پێوە دەكات، مسعود بارزانی ناسنامەی «كوردبوون و كوردستانیبوونی بێت.
Top