شتێك دەربارەی ڤایرۆس
ئامادەكردنی : هاوكار كۆیی
هەركە گوێبیستی ناوی ڤایرۆس دەبین هەست بەوە دەكەین كە ئامرازێكی خەتەرناكە تێكدەرو كوشندەیە لەهەموو دونیادا ئەوە باوە كە ڤایرۆس واتا نەخۆشی بەهەمان شێوە كۆمپیتەریش تۆشی ڤایرۆس دەبێ، لەسەرتاكانی سالانی هەشتادا ئەنتەرنێت و كۆمپیتەر بۆ مەبەتی سیاسی ودەزگاكانی ئەمنی بەكاردەهێنرا . بۆیە چەتەكان هەوڵی ئەوەیان دەدا كە بتوانن كۆنترۆڵی داتاكان بن بۆ یە هەلسان بەدروستكردنی ڤایرۆس بۆ سەرتۆرەكانی ئەمنی ئەوكات بەهەكان شێوێ دەزكانی ئەمنی هەڵسان بەدرۆستكردنی ئەنتی ڤایرۆس بۆ ئەوەی هیچ چەتەیەك وە یان هاكەرێك نەتوانێت مەترسی بۆ ئەوان دروست بكات، وە ئەم هەلمەتە تاكوئێستا لەململانێی دایە رۆژانە جۆرەها ڤایرۆس دروست دەكرێ وە جۆرەها ئەنتی ڤارۆسیش درۆست دەكرێ،

جۆرەكانی ڤایرۆس : ڤایرۆس بەشێوەیەكی گشتی :

1-boot sector virus : ئەم جۆرەیان لە كۆنترین جۆری ڤایرۆسە كە خەتەرناكی بۆ تێكچونی هارد دیسك هەیە كە وادەكاتن هاردەكە تووشی راوەستان ببێ وە ئەم ڤایرۆسە لەرێگەی بەرنامە دزراوەكان پەیدادەبێ .

2- file infector virus : ئەم جۆرەیان تایبەتە بە فاییل كاركەر كە سیستەمەكە كاری پێ دەكات وە زۆر بەخێرایی بلاودەبێتەوە وە دەبێتە هۆی نالەباری ویندۆزەكە وە ئەم ڤایرۆسە لەرێگەی ئەنتەرنێتەوە لە سایتەكانی ماسنجەرەكان بڵاوە .
3- macro viruses : ئەم جۆرەیان تایبەتە بە ئیمێلەكان كەلەو رێگەیەوە دێتە ناو كۆمپیتەرەكە كەوادەكات ئیمێلەكەت رابگیرێت یاخود نەبوونەوەی ئیمێل .
4- melissa virus : ئەم جۆرەیان كە تایبەتە بە نوسین جا چ لە ناوئیمڵ بی یا لەناو وورد بێ كەوادەكاتن نوینەكان تێكبچێت .
5- explore zip : ئەم جۆرەیان كە وادەكات فایلەكان رەش بكاتەوە لە سەر هاردیسك وە تەنها شرۆكاتی فایلەكە بكات وە لاسایی داتاكان بكات
6- bubble boy : ئەمەش بەهەكان شێوەیە كە فایلەكان رەش دەكاتەوە .
7- cih virus : ئەم جۆرەیان كە زۆر ترسناكە كەتوانای هەیە كە هاردەكە رابگرێت وە تەنانەت دەتوانێ بچێتە ناو هاردوێری كومپیتەركە وە یاری بە هاوكێشەكانی بكان.
8- love virus : ئەم جۆرەیان تایبەتە مایكرۆسۆفت ئۆفیس كەوادەكات بەرنامەكە لەكار بكەوێنێت .

بەپێی سەرژمێرێكی مایكرۆسفت زیاتر لە دوو ملیۆن ڤایرۆس هەیە وە چل هەزار ئەنتی ڤایرۆس هەیە، ئەم شێوانەی كە ڤایرۆس باسمان كرد هەمان شێوە دوبارەدەبێتەوە بەلام بەكاراتر كاردەكات

چۆنیەتی كاركردنی ڤایرۆس : ڤایرۆس ئەم كاتانە دەست بەكاری خۆی دەكات كە لەلایەن دروست كەرەكەیەوە كات و ساتی بۆ دانراوە لەوادەی خۆی كاری خۆی دەكان بەپێی دارێژەر پاش ئەوەی كەڤایرۆسەكە تەواو دلنیا دەبێ كە كۆمپیتەركە هیچ ئەنتی ڤایرۆسی نیە دەست دەكاتن بەكارەكەی .

چارەسەری ڤایرۆس : پێش ئەوەی دەست بەچارەسەر بكەین دەبێ خۆمان بپارێزین لە ڤایرۆس ئەویش ئەگەر دلنیا نەبوین لە هەر داتایەكە یاخود بەرنامەیەك یاخود وا باشترە بەكاری نەهێنین چونكە ئەگەری ڤایرۆس هەیە بەتایبەتی لە ساییتەكان ئەنتەرنێت وە ئەو ئاگەداریانەی كەلە ناو ئیمێلەكانتان دەرەچێ، وە بۆ چارەسەرس ڤایرۆس بەكارهێنانی ئەنتی ڤایرۆس بە ئرۆجیناڵ بێ وەلكاندرابێ بەسێرڤەری كۆمپانیاكە كەوادەكات لەهەموو ڤایرۆسەكان كۆمپیتەرەكان بپارێزێت چونكە زۆر جاری واهەیە كە ئەنتی ڤایرۆسەكە ناتوانێت ڤایرۆسەكە لەناو ببات بەلام ئەگەر ڤایرۆسەكە ئرۆجیناڵبی وە لكاندرابێ بەسێرڤەری كۆمپانیاكە ئەوا زۆر بەئاسانی ڤایرۆسەكە لەناودەبات، وەسالانە چەندەها كۆمپانیای دروستكردنی ئەنتی ڤایرۆس خەلاتی نۆبڵ وەردەگرن بەهۆی كاراكردنی ئەنتی ڤایرۆس .